Arya

Arya dewrê antiki de namey yew mıleti bi. Mıleto Arya teqriben serranê 2000 - 1500i İsay ra Ver (İ.V.) de Miyanê Asya (ewro Qazaxıstan, verocê Rusya, Ozbekıstan, Qırğızıstan û Tacikıstan) de cıwiyayo.

2000-1500'i İ.V. de Mıletê Aryayıci

Tarix

Teqriben 1500 İ.V. de mıleto Arya bi hirê letey. Yew grubê eşiretanê Ariyan şiy hetê Hindıstani. İnan medeniyetê Hindıstani rê zehf tesir kerdo. Grubê qıci hayê sinorê Pakıstan û Efğanıstani de cıwiyenê, inan rê vani Nurıstani. 200 serre ra aver, welat ê Nuristaniyan ra vatêne Kafırıstan. Wexto ke inan dinê İslami qebul kerdo, namey cı biyo Nurıstani.

Grubê eşiretanê Ariyan mıntıqaya Efğanıstan, Tacikıstan û Ozbekıstan de mendê. İnan xo Ari (ewro vani İrani) name kerdo. Ewro namey İrani biyo namey dewlete. İran de Tırki u Erebi zi cıwiyenê, feqet nê Ariyan ra niyê. Zazay, Kurdi, Beloçi, Farsi, Oseti, Peştoy, Mazenderanıci, Talışi û heme qemê İranıci eşiretanê Ariyan miyan ra peyda biyê.

Zıwan

Zıwanê Arya yew zıwanê Hindo-Ewropa bi. Linguistik de nê zıwani ra vanê Proto-Hindo-İranki. No zıwan ra zıwanê İranan, Hindan û Nuristani yenê. Be Zıwanê Avesta û Sanskriti de destê ma de zehf nuştey estê. Zıwanê Avesta û Sanskriti, zıwanê Latinki û Yunanki ra zehf nezdiyê; xora pêro zıwanê Hindo-Ewropa ra yenê.

Din

Dinê Arya yew dino zaf-ilahın bi. Namey İlahê gırdi Deus-Piter (Latinki: Ju-Piter, Yunanki: Zeûs-Piter) bi. Namey ilahê tici Mithra bi. Namey ilahê awe Apam-Napat (Latinki: Neptun) bi. Linguistik de Dinê Arya ra vanê dinê Proto-Hindo-İranki. Enê dini ra dinê Zerduşti û Vêda peyda biyê. Dinê Vêda û dinê şarê Hindıstaniyo esıl bedêma biyê yew din û Hinduizm ame werte.