Êrışê Charlie Hebdoy
Êrışê Charlie Hebdoy ya zi Charlie Hebdo rê êrış, êrışo (basqıno) ke 7ê Çıley 2015ıne de roca çarşemiye de merkezê sûka Parisi de vera saeta 11ye de 3 merdumanê çekdaran eşt büroyê pêseroka mizahi “Charlie Hebdo” ser. Hêrış de 2yê cı polis, 12 merdumi tey kışiyay, 10 teney ki biy dırbetın. Fransa kewte şok miyan u xeylê dıwelanê Ewropa de şar pê hêrs peyser perra, protesto mot ra (musna). Vera peroci merkezê Parisi de büroyê pêseroka (mecmuaya) mizahi “Charli Hebdo” bi hedefê hêrışê dê terori. 3 merdumanê maskeyınan şiyê basqınê büroy, be çekanê makineyınan eşto ser. Heni zaniyeno ke na sereştenê da islamistan biya.
Na pêseroke mıxtelıf mewzuyan miyan de din u itıqad de serehuşkiye ya ki peyğamberan pêrıne erzena leqiyan (kartinan, kuşatan), tenya islam u peyğamber Mıhemed hedefê mizahi nêbi. Veri, serra 2011ıne de ki pêseroke bi biye hedef, çunke o sure karikaturê peyğamber Mıhemediê ke Danimarka da protestoy visti biy ra ver, ê çap kerdi bi. Zemanê ra tepeya o wext ki adır nay bi büroy ra. Hêrış de 12 merdumi kışiyay, ninan miyan de şefredaktor Stéphane Charbonnier, tırakeri Jean Cabut, Bernard Verlhac, Philippe Honoré u Georges Wolinski, barebıraê pêseroke Bernard maris, rocnamewani (qezeteciy) Moustapha Ourrad u Michel Renaud, keyberkarê (qapiciyê) bina u dı teni polisi. Oyo ke quwetê polisi peydêna resaê cı, failan vısto a ser, remaê. Sereştene ra dıme hıkumetê Fransa alarmê terori be tayişo tewr berz ilan kerd.
Fransa de şar kewt şok, bi şaş u waş; mılet veciya teber, protesti moti ra. Xeylê dıwelan de ki nıka ra protestoyan ver kerd cı, xeylê hıkumetan ra şarê Fransa rê sereweşiye vate. İsviçre u Almanya ra imananê Mısılmanan u merkezê Cemiyetê Mısılmananê Almanya ki na sereştena terori kerde lanetme, şermızar kerde. Meyda Sosyale de ya ki protestan de xeylê kesi pê pankartê “Je suis Charlie” (‘ez Charlieyan’) veciyay teber ya ki fotografê xoyê profii) de moti ra (musnay). Pê nê peyserperrayışi (reaksiyon) şar mocneno ra ke serbestiya fıkri, xoseriya çapiye (basın) paweno u heqa kesi çıniya pê teror u kıştene peyser bıperro u dınya wertey goni u gonaşiri de verdo.
