İngıltere
İngıltere (zıwanê xo de namê cı: England) oyo kê namê dewletio ke miyanê Qraliya Yewbiyayiye de ca gêno.[1] İngıltere mıntıqa ra verocê rocvetışê Qraliya Yewbiyayiye dero. Şarê İngıltere rê İngılız vaciyeno.[2]
| İngıltere | |
|---|---|
 | |
| Desmal û Arma | |
  | |
| Melumat | |
| Ware | Constituent country of the United Kingdom |
| Embıryani | İskoçya û Gali |
| Erd | 130 278 km2 |
| Nıfus | 53 012 456 |
| Hıkumet | Monarşiya parlamentere |
| Serdar | Charles III |
| Kodê telefoni | +44 |
| Leteyê saete | Greenwich Mean Time |
| Zıwano resmi | İngılızki |
| Merş | God Save the King |
| Cayo tewr berz | Scafell Pike |
| Cayo tewr nızm | The Fens |
| Pere | Sterlinê İngılızi |
| Xerita | |
 | |
Toponami
bıvurneNamê Englandi, şarê Cermeniê ke seserra 5. de be Saksonan ra adey Britanya istıle kerdo, Anglusan ra (İngılızki: Angle) çımey xo gêno. Nameo ke zey Angleland (Diyarê Anglusi) vaciyao, be averşiyayışê zemani ra halê cıyo ewroyêni gırewto. Namê İngıltere, zıwanê İtalyanki İnglaterra u Fransızki Angleterre ra kewto zıwanê Zazaki ra. Terra; yeno arezey ra har, erd, eraziy.
Coğrafya
bıvurneCoğrafya İngıltere, hirê de dıyê adey Britanyay ser de ronışto. Zımey cı de İskoçya esto, rocawanê cı de zi Galler esto. Rocvetış ra be Tunelê Manşi ra gırey dano Fransa. No tunel bınê Deryaê Manşi de maneno u tunelo dê gırdo. İklımê İngıltere zaf mıxtelifo. Ema pêro nermo, germ ya zi serd nêbeno.[3] Awe esta ke namê cı Gulf Streamo, dormey İngıltere ra ravêrena u heway İngılere kena nerm. İngıltere pêro zaf nızmo, cayê berzi zaf çıniyê. Cao en berz, be 978 metrey koyê Scafell Pikeo. Rocvetışê cı de zi cayê milın esto. Londra, İngıltere de suka en gırda. Dıma Londra, Manchester, Birmingham, Leeds, Liverpool, Newcastle, Sheffield, Bristol, Coventry, Leicester, Nottingham u Hull yenê.
İklim
bıvurneMıntıqey
bıvurneSûki
bıvurneQezey
bıvurneVêrde
bıvurneTarixê İngıltere zaf kıhan niyo ama verê İsay seserra yewıne de İngıltere ser de şarê Kelti ronıştêne. Keyê ke Roma istıle kerdo İngıltere, uca rê namê Britania dao. İngıltere bınê hakimiyetê Roma de çehar seserri mendo. Dıma Romay, seserra dıma İsay 5ıne de şarê Anglo-Saksoni ameyê İngıltere. Şarê İngılterey vuriyo.[4] Kelti şiyê zımey İngıltere u Anglosaksoni verocê İngıltere xo rê welat kerdo. Seserra 10ıne de zi İngıltere Xıristiyaniye qebul kerda. Çağê Miyani de İngıletere u Fransa miyan de cengê hari zaf veciyê. Çağê Newey de zi İngılete zaf koloni qezenç kerdo, erdê xo zaf gırd kerdo. Ekonomiya xo xeylê aver şiya hama dıma Cengê Dınyayê Dıyıne, İngıltere quweta xo vıni kerda.
Siyaset
bıvurneHıquq
bıvurneDemografiye
bıvurneİngiltere, çehar dewletanê Qıraliya Yewbiyayeyan ra en gırdo u wayirê nıfusê en gırdio. 60 milyondan ra vêşêri merdumi Qıraliya Yewbiyayiye de estê u %85ê nıfusê cı (texminen 50 milyon teni) İngıltere de cıwiyenê.[5]
Şarê İngıltere kılisa Anglikani ra gıre dao. Hama din u itıqad İngılızan ser de zaf kar nêkeno, yanê formal maneno. Kılisa İskoçya zi xo sero 1 ,3 milyon terefter anto. 6 milyon mezhebê Katolik, Metodist u Baptist estê. Ninan teber de zi Mısılmani, Cıhudi u Budisti zi estê.
Zıwani
bıvurneEkonomiye
bıvurneDin
bıvurneMusnayış
bıvurneReferansi
bıvurne- ↑ "Archive copy". Archived from the original on 2015-10-03. https://web.archive.org/web/20151003221933/http://arsiv.taraf.com.tr/yazilar/sevan-nisanyan/ingiltere/8360/.
- ↑ http://www.oed.com/view/Entry/62243
- ↑ "Archive copy". Archived from the original on 2015-02-15. https://web.archive.org/web/20150215011819/http://resources.woodlands-junior.kent.sch.uk/customs/questions/weather/.
- ↑ "Archive copy". Archived from the original on 2017-07-09. https://web.archive.org/web/20170709191936/https://global.britannica.com/place/England.
- ↑ http://www.ons.gov.uk/ons/publications/re-reference-tables.html?edition=tcm%3A77-368259