Eli
(Ali el-Mûrtezâ ra ame ardış)
Eli bin Ebutalıb 13yê Recebi, serra 30a Am-ul Fili de, Meka de ameyo riyê dınya. O baweriya İslamê Şıi de 14 mesuman ra dıyın u 12 imaman ra zi yewıno. Namey Eli be Erebki Eli bin Ebu Talıb (علي بن أبي طالب ʿAlī bin ʾAbū Ṭālib [Lacê Ebu Talıbi Eli]) vêreno.
| Eli | |
|---|---|
| Melumato şexsi | |
| Dewlete | Xilafetê Raşidun |
| Cınsiyet | Camêrd |
| Cayê biyayışi | Meka |
| Biyayış | |
| Merdış | (Imam Ali Mosque de merdo) |
| Cayê merdışi | Kufa(Assassination ra merd) |
| Gure | Merdımê dewleti, Qadi, Fekih, muhaddith, mufassir, Hakım, şair û Caliph |
| Zıwani | Erebki |
| Hempar | Fatıma, Umm ul-Banin, Amama bint Zainab, Asma bint Umays, Khawla al-Hanafiyya, Layla bint Mas'ud, Al-Sahba bint Rabi'a û Q61358382 |
| Domani | Hesen, Usên, Ebas bin Eli, Cafer bin Eli, Mıhemmed bin Hanefiyye, Zeyneb bint Eli, Ummu Gulsım bint Eli, Hilal ibn Ali, Emer bin Eli, Usman bin Eli, Muhsin bin Eli, Ebdullah bin Eli, Ebu Bekir bin Eli, Abdullah Al-Asghar bin Ali, Ubeydullah bin Eli, Khadija bint Ali, Maymouna bint Ali, Fatima bint Ali, Umama bint Ali, Ramla bint Ali, Ruqayya bint Ali, Aoun bin Ali û Muhammad Asghar ibn Ali |
| Maye | Fatimah bint Asad |
| Pi | Ebu Talib bin Abdulmuttalib |
| İtıqad | İslam |
Mısılmanê Şıiyi wexto ke namey ey (ya zi namey imamanê binan) dekernenê, dıma vanê "Eleyhisselam" (Erebki: عليه سلم, ´eleyhi-s selam). Kılmkerdışê nê qısey nuştış de zey "e.s." beno u yeno be mena "Selam ey rê bo".
Şınasiya Eliyi
bıvurne- Name: Eli
- Leqeme: Murteza
- Kunya: Ebul Hesen
- Namey piyê xo: Ebu Talıb
- Namey maya xo: Fatıma
- Cayê biyayışi : Meka, Kebe de
- Tarixê biyayışi: 13. Receb, 23 (vist u hirê) serri Hicret ra ver
- Emr: 63 (şeşti u hirê) serri
- Mıdetê İmametiye: 30 (hirıs) serri
- Qıci (domani): 12 (des u dı /dıwês) laci, 15 (des u panc /pancês) keyney (çêney)
- Tarixê merdışi: 21. (vist u yew) Remezan, hicri serra 40 (çewres)ıne de
- Sebebê merdışi: pê şımşêriya ağuyıne
- Cayê merdışi: Kufa, İraq de
- Cayê mezela cı: Necef, İraq de
Qıseyê Eliyi
bıvurne- Exlaqo rındek, embazo de tewr rındo; nişanê defterê emelê momıni exlaqê xoyo rındeko.
- Oyo ke nêheqiye ver de vıley xo keno çewt, lewey (hetê) heqa xo de şerefê xo ki keno vındi.
- Namus sedeqey rındekiyo.
- Jüan (zuwan) teraziyê mordemiyo.
- Lewey feqiran de ronışe, şıkrê xo zêdnenay.
- Mal u mılko newe herinaene ra aver, mal u mılko ke to dest dero, aver pê ey kar u gurey xo bıvêne.
- Xanedaniye (zenginiye) ğeribiye de zey welatia; xızaniye (feqiriye) ki welat de zê ğeribiya.
- Hewna ke nêkewtay raye, embazê xo, hewna ke nêkewtay ban (keye, çê) ki ciranê (embıryanê) xo pers ke.
- Zûrkerdene ra ber qısurê do gırd çino.
- Şehwet jü keyber ra kewno cı, aqıl ki keyberê bini ra veciyeno.
- Vatoği ro seyr meke (meewne), vatene (qıse, vate) ro seyr ke (bewne)
- Nıianê merdene, biyaena(dınya amayena)
- Merdene xo vira kerdene, qelbê mordemi kena kerrın.
- Mal u mılk çımê merdumi nêkeno mırd, zerreweşiya xo rê bıguriye/bıxebetiye.
- İnsan wexto ke weşoi hewn dero; wexto ke merd hewn ra werzeno.
- Rareyayışê (raxelesiyayış) merdumi, raştiye dero.
- Oyo ke ilmê xo ra nêdano kesi, o zey cahilano.
- Dı çi estê ke peyniya xo çıniya; yew ilm, yew ki aqıl.
Çımeyi
bıvurne- Des û dı imami kamê? Archived 2012-09-20 at the Wayback Machine
- İmamo yewın, Eli kamo? Archived 2012-09-20 at the Wayback Machine