Piran: Ferqê çımraviyarnayışan

Content deleted Content added
m r2.7.3rc2) (Boti nn:Dicle rê interwiki dekerd de
Line 50:
[[vi:Dicle]]
[[zh:迪季萊]]
 
== BM Unesco’ya göre ZAZACA , başka diller veya lehçeler tarafından asimile edilip yok edilmesi ile karşı karşıyadır. Asimile eden bu diller başta Türkçe ve Kürtçenin Kurmanci ( Kırdasi ) Lehçesi olmak üzere Arapça , Farsça , Ermenice , Gürcüce , Rusça , İngilizce , Fransızca , Almanca , İsveçce olabilir. ==
 
 
 
== Bedirxan alfabesinden alınan ve bazılarının Zazaca yazımda kullandığı alfabe de bazı küçük sorunlar , yetersizlikler görülmektedir. Bunları aşağıda göstermeye çalıştım. ==
 
1 –Zazacada  ( Arapçadaki ayn harfi – Ben bunu burada şapkalı  şeklinde gösterdim- ) sesi vardır ve çevremizde konuşulmaktadır. Örnek : ( Âebre-Dara , ÂEDAR-Mart ayı , Âem-Hala , Âesir-Helva , Âeşfe-Çapa , âezeb-bekar , Âurtık-Gegirme , Âardleq-Deprem , Âelb-Kap/su kabı ) gibi. Bu sesi veren bir harf , Bedirxan alfabesinde yoktur. Bazıları bu (Ayn) sesinin Arapçadan geldiğini söylüyor. Arapçadan gelip gelmediği bilinmez ama velevki Arapçadan gelsin , bu sesi konuştuğumuz halde yazıda kullanmayalım mı , başka dillerden gelen harfler yok mudur sanki ? - J - harfi Zazaca da , birkaç yerde geçtiği halde , yine de alfabeye konmuş ( Celaled Ali Bedirxan alfabesine ) ama , -  - ( ayn ) sesi çok daha fazla kullanılmasına rağmen alfabelerinde olmaması bir sıkıntı oluşturmaktadır.
 
2- Bedirhan alfabesi veya bazılarının yazımda kullandığı Zazacadaki alfabede H ve Ħ diye iki farklı ses aynı sembolle gösteriliyor. ( Ben burada bu iki sesi H ve Ħ şeklinde gösterdim ). Oysaki biri gırtlaktan ( Ħelaw-pekmez , Ħıl-vardiye , Ħıng-an/zaman , ħes kardış-sevmek gibi ) , diğeri ise dudaktan hafifçe çıkıyor. ( Heş-ayı , hıng-arı , hak-yumurta gibi ). V-W sesleri gibi, H-Ħ sesleri de iki farklı simge ile gösterilmelidir.
 
3- Türkçedeki ( I , ı ) harfinin yerine - I , i - aynı sesin sembolü olarak kullanılıyor. Yani iki sembol tek sesi gösteriyor. Ayrıca Türkçedeki ( İ , i ) – harfleri yerine şapkalı - Î - harfi kullanılıyor. Bu İngiliz alfabesi taklidi değil de nedir ? Bence bu konuda Türkçedeki gibi kullanılsa daha iyidir. Aynı sese iki harf kullanıldığı halde bazı seslere hiç harf yok , veya belirttiğim gibi iki sese , tek harf kullanılmış. Bu , doğru bir yazıma benzemiyor.
 
4- Ğ ve X diye iki ses aynı sembolle gösteriliyor. Sembol kıtlığı mı var. Örnek: ( Ğele-buğday , ğela-kıtlık , ğar-bilye , ğereqayış-bayılma gibi) ve ( Xox-şeftali , xela-hediye , xal-dayı , xebat-çalışma gibi) Burada Ğ harfi yok sayılıp , onun yerine yine - X - harfi kullanılmaktadır. Bu doğru bir yazım olarak görünmüyor.
 
5- Türkçedeki ( O , U ) yerine Zazacada bir tane ses vardır. Bunun için - O - kullanılması yeterlidir. Yine Türkçedeki ( Ö , Ü ) yerine Zazacada bir tane ses vardır. Bunun için - U - kullanılması yeterlidir. Yani bunun için ayrıca bir de şapkalı Û kullanmaya gerek yoktur.