İmperatoriya Sasani: Ferqê çımraviyarnayışan

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Line 1:
{{Template:Dewlet
|native_name = İmparatoriyaİmperatoriya Sasani(Ērān/Ērānshahr)
|image_flag =Derafsh kaviani.svg
|image_coat =Senmurv.svg
Line 26:
[[File:1001-nights.jpg|thumb|right|200px|Şexriyar u Şexrazad]]
[[File:Knight-Iran.JPG|thumb|right|200px|[[Taxê Bostan]]]]
'''İmparatoriyaİmperatoriya Sasani''' ([[Farski]]: ساسانیان, Sāsānīyān) bênatey seserranê 3 u 7ine de yew imparatoriyaimperatoriya gırde biya. [[I. Ardeşir ]] serra 226ine de [[İmparatoriyaİmperatoriya Parti]] kerda xırabe u İmparatoriyaİmperatoriya Sasani na ro. İmparatoriyaİmperatoriya Sasani hêdi hêdi biya pil. Erdê xo [[Tırkiya]], [[Iraq]], [[Suriya]], [[İsrail]], [[Lubnan]], [[Urdun]] [[Mısır]], [[Efğanıstan]], [[Pakıstan]] u Erebıstan ra reşto hetan Asya Miyanêne.
 
Paytextê İmparatoriyaİmperatoriya Sasani suka Ardaşir-Khwarrah biyo. Labelê Ardaşir-Khwarrah ra ver suka Ctesiphoni paytext biyo. Zıwanê xoyo resmi [[Farskiyo Miyanên]] biyo. Wextê İmparatoriyaİmperatoriya Sasani de zagonê (kulturê) İrani zaf raver şiyo. Dinê İmparatoriyaİmperatoriya Sasani [[Zerduştiye]] biya.
 
Erdê İmparatoriyaİmperatoriya Sasani zaf gırd biyo. Hem qıta [[Ewropa]], hem qıta [[Asya]] u hem ki qıta [[Afrika]] de hukım kerdo. Çı wext İslam ame meydan, İmparatoriyaİmperatoriya Sasani zaf qeweta xo çıne biya. İmparatoriyaİmperatoriya Sasani Cengê Nihawāndi kerdo vini u serra 651ine de biya xırabe. O wext, [[Ereb]]an erdê İran de hukım kerdo.
 
== Kronolociye ==
[[226]]–[[241]]: Hukımdariya [[Ardeşir I]]i:
* 224–226: Rıziyayışê [[İmparatoriyaİmperatoriya Parti]]
* [[229]]–[[232]]: Ebe [[İmparatoriyaİmperatoriya Roma|Roma]] ra lec
* Cındekerdışê dinê [[Mecusiye]] be dinê resmi
* Nuşteyê ke Zend ([[Ewısta]]) zaniyenê, day arê u ardi pêser
 
[[241]]–[[271]]: Hukımdariya [[Şapur I]]i:
* [[241]]–[[244]]: Ebe [[İmparatoriyaİmperatoriya Roma|Roma]] ra leco sıfteyın
* [[258]]–[[260]]: Ebe [[İmparatoriyaİmperatoriya Roma|Roma]] ra leco dıyın. İmparatorêİmperatorê Roma [[Valerian]] [[LecêCengê Edessa]] de ame pêgırewtene
* [[215]]–[[271]]: Mani, sazkerdoğê [[Maniheizm]]
 
[[271]]–[[309]]: Dewro ke be mıcadeleyê xanedaniye ra vêrdo ra
[[309]]–[[379]]: Hukımdariya [[Şapur II]]ê "Gırd"i:
* [[337]]–[[350]]: Ebe [[İmparatoriyaİmperatoriya Roma|Roma]] ra leco sıfteyıno ke goreyê verênan senık serkewtene arda
* [[358]]–[[363]]: Ebe [[İmparatoriyaİmperatoriya Roma|Roma]] ra leco dıyın. Ğalıbiyetê gırdi sinorê imparatoriyeimperatoriye hetê rocvetış u rocawani de kerd hira.
 
[[399]]–[[420]]: Hukımdarariya [[Yezdıgırd I]]ê "Gunekar"i:
Line 54:
 
[[420]]–[[438]]: Hukımdariya [[Behram V]]i:
* [[420]]–[[422]]: Ebe [[İmparatoriyaİmperatoriya Roma|Roma]] ra lec
* [[424]]: [[Konseyê Dad-İşuy]], Kıliseyê Rocvetışi xo Konstantinopolisi reyna ra u xoseriya xo ilan kerde.
 
[[438]] –[[457]]: Hukumdariya [[Yezdıgırd II]]i:
* [[441]]: Ebe [[İmparatoriyaİmperatoriya Roma|Roma]] ra lec de serkewtış
* [[451]]: İsyanê Ermeniyan Herbê Vartanantzi de pışıkiya
 
Line 68:
[[531]]–[[579]]: Hukımdariya [[Xusrew I]]i, "ebe royê bêmerdi" (Anuşirwan)
 
[[533]]: Ebe İmparatiyaİmperatiya Roma ra "Peymana Aştiya Bêmıdete"
 
[[540]]–[[562]]: Ebe [[İmparatoriyaİmperatoriya Roma|Roma]] ra lec
 
[[590]]–[[628]]: Hukımdariya [[Xusrew II]]i
Line 83:
[[626]]: Terefê Awaran u İranıcan ra mıhasereyê Konstantinopolisio bêmıwefeq
 
[[627]]: İmparatorêİmperatorê Roma Herakliusi Assurya u Mezopotamya işğal kerdi.
* Herbê Ninevehi de terefê ordiyê Bizansi ra meğlubiyetê İranıcano mıtleq
 
Line 103:
 
==Çımey==
* [http://www.iranica.com/newsite/articles/ot_grp7/ot_sasanian_dyn_20050301.html Tarixê İmparatoriyaİmperatoriya Sasani]
* [http://www.livius.org/sao-sd/sassanids/sassanid-crowns.html Qralê İmparatoriyaİmperatoriya Sasani]
 
 
{{İmparatorêİmperatorê Sasani}}
{{vernuşte}}
[[Kategoriye:İmperatoriya Sasani| ]]