Tırki: Ferqê çımraviyarnayışan

Content deleted Content added
m clean up, replaced: File: → Dosya: using AWB
Perra Newiye: thumb|right|300px| Mıntıqey ke tede jüyo zonê Tırki ra qase beno '''Zonê Tırki''' yeno menay zonê Tırkan. Şiş letey zonê Tırki estê u ...
Line 1:
[[File:Map-TurkicLanguages.png|thumb|right|300px| Mıntıqey ke tede jüyo zonê Tırki ra qase beno]]
{{Zıwan
'''Zonê Tırki''' yeno menay zonê Tırkan. Şiş letey zonê Tırki estê u terefê 180 milyon kesi ra qase beno.
|Nameyê zıwani= Tırki
|Zıwanê xo de nameyê cı=''Türkçe'', ''Türkiye Türkçesi''
|dıweli= [[Tırkiya]], [[Qıbrıs|Cumurêtê Tırkanê Qıbrısê Zımey]], [[Bulğarıstan]], [[Yunanıstan]], [[Cumhuriyetê Makedonya|Makedonya]], [[Moldawya]], [[Suriya]] u [[Iraq]] u taê dıwelanê binan de
|qıseykerdoği= 80 milyon
|rêze= 15-16
|keyeyê zıwani= [[Altayki]]<br />
:[[Zıwanê Tırki]]
::[[Zıwanê Tırkiyê Verocê Rocawani]]
:::[[Oğuzkiyê Rocawani]]
::::'''Tırki'''
|resmiyet= [[Tırkiya]], [[Qıbrıs|Cumurêtê Tırkanê Qıbrısê Zımey]]
|alfabe= [[Alfabeyê Latinki]] ([[Alfabeyê Latinki|Varyantê Tırki]])
|dezgeyê cıgeyrayışi= ''Türk Dil Kurumu''
|kod=-
|iso1=tr|iso2=tur|sil= TUR
}}
'''Tırki''' (Tr. ''Türkçe'') lızgey zıwananê Oğuzi ra yew zıwanê do aidê zıwananê Altayo. Tırki resmi zıwanê [[Tırkiya]]o u [[Qıbrıs|Cumhuriyetê Tırkê Qıbrısê Zımey]], [[Bulğarıstan]], [[Yunanıstan]], [[Cumhuriyetê Makedonya|Makedonya]], [[Moldawya]], [[Suriya]] u [[İraq]] de qısey beno. Zıwanzanaoğan miyan de cı rê Tırkiyê Tırkiya ki vaciyeno. Teqriben 70-80 milyon merdumi Tirki qısey (qal) kenê.
 
{|{{prettytable}}
Tırki de zaf mıxtelif feki estê, ninan ra fekê [[Estamol]]i ewro Tırkiyo berz teşkil keno.
|-bgcolor='#COFOFO'
Tırkiya de taê fekê bini ki mıntıqa [[Deryao Şia|Deryaê Şiay]], [[Anadoliye|Anadoliya]] rocakewtene u mıntıqa [[Ege]]y de qısey benê.
!'''Zoni'''
 
!'''Vıraziyayışê cumle'''
Wextê [[İmperatoriya Usmanıcan]] de Tırki be alfabey [[Erebki]] nuşiyêne. Serra 1928ine de terefê [[Atatürk|M. Kemal Atatürki]] ra vurniya u o ra nat be alfabey [[Latinki]] nuşiya.
Serra 1932ine de ki Cemiyetê Cıgeyrayışê Tırki (''Türk Dil Kurumu'') niya ro.
 
== Alfabe ==
Alfabê Tırki de 29 (vist u new) herfi estê.<br />
Herfê gırdi: '''A B C Ç D E F G Ğ H I İ J K L M N O Ö P R S Ş T U Ü V Y Z'''<br />
Herfê qıci: '''a b c ç d e f g ğ h ı i j k l m n o ö p r s ş t u ü v y z'''
 
=== Telafuzê tayê herfan ===
Tabela cêrêne de herfê ke tede çıniyê, nê zey ê Zazaki telafuz benê (yenê wendış).
 
{| class="prettytable"
|<big>'''Herfe'''</big>
|<big>'''[[Alfabê Fonetikio Enternasyonal|Nişanê IPAy]]</big>
|<Big>'''Salıxdayış'''</big>
|-
| '''[[Zazaki]]''' || '''Kideki mekteb de zone ma ebe alfabey Latin ra nuseni.'''
|c
|[dʒ]
|''[[Afrikati]]'': d + ''j'''o vengdar
|-
| [[Tırki]] || Çocuklar okulda dilimizi Latin alfabesi ile yazar.
|[tʃ]
|''[[Afrikati]]'': t + ''ş'''o bêvengdar
|-
| [[Gagawuzki]] || Uşaklar şkolada / okulda dilimizi latin alfavitindä yazêr.
|[:], [y]
|Herfanê vengınan ra dıme zey ''y'''y yeno wendış, yewbina zi herfan keno derg
|-
| [[Azerki]] || Uşaqlar məktəbdə dilimizi latin əlifbası ilə yazır.
|[œ]
|''ö'''yo kılm u tari (No veng Zazakiyê bıngey de çıniyo, labelê tayê fekanê Zazaki yeno diyayış.)
|-
| [[Tırkomenki]] || Çagalar mekdepde dilimizi latyn elipbiýi bile(n) ýazýar.
|}
[[Dosya:MapOfTurkishSpeakers.png|thumb|300px|right|Serê dınya de cayê '''Tırki'''-qeseykerdoğan]]
== Gramer ==
=== Tırki de halê naman ===
Tırki de ebe izafey namey (''halê genitifi'') ra pia şeş halê naman estê:
 
{| class="prettytable"
|<big>'''Namey hali'''</big>
|<big>'''Arezekerdış be pers'''</big>
|<big>'''Peybendi'''</big>
|-
| [[Uzbeki]] || Bolalar maktabda tilimizni latin alifbosi bilan / ila yozadi.
|''[[Nominatif]]''
|kam?
| -
|-
| [[Uyğurki]] || Balilar mektepte tilimizni latin elipbesi bilen yazidu.
|''[[Akuzatif]]''
|kami?
| -ı / -i / -u / -ü
|-
| [[Kezaxki]] || Balalar mektepte tilimizdi latin alfavitimen jazadı.
|''[[Genitif]]''
|ê kami?
|-[[Nogayki]] Ballar mektepte tılımızdı latın alfabemen yazadılar.
| -ın / -in / -un / -ün
| [[Kırğızki]] ||Baldar mektepte tilibizdi latın alfaviti menen jazat.''
|-
| [[Tatarki]] || Balalar mäktäpdä telebezne latin älifbase belän / ilä yaza.
|''[[Datif]]''
|kami rê?
| -e / -a
|-
| [[Tuwaki]] || Uruglar surguulda dılıvıstı Latın alfavidi-bile bijiirler.
|''[[Lokatif]]''
|kami de?
| -de / -da
|-
|''[[Ablatif]]''
|kami ra?
| -den / -dan
|}
 
<p><Table border=1>
<th colspan=8 bgcolor=#F0F0F0>Tırki de halê naman</th>
 
<tr><td bgcolor=#F0F0F0>'''kapı'''</td><td>keyber</td><td
bgcolor=#F0F0F0>'''ev'''</td><td>keye</td><td></tr>
 
<tr ><td bgcolor=#F0F0F0>'''kapıyı'''</td><td>keyberi</td><td bgcolor=#F0F0F0>'''evi'''</td><td>keyey</td><td></tr>
 
<tr><td bgcolor=#F0F0F0>'''kapının'''</td><td>ê keyberi</td><td bgcolor=#F0F0F0>'''evin'''</td><td>ê keyey</td><td></tr>
 
<tr><td bgcolor=#F0F0F0>'''kapıya'''</td><td>keyberi rê</td><td bgcolor=#F0F0F0>'''eve'''</td><td>keyey rê</td><td></tr>
 
<tr><td bgcolor=#F0F0F0>'''kapıda'''</td><td>keyber(i) de</td><td bgcolor=#F0F0F0>'''evde'''</td><td>keye(y) de</td><td></tr>
 
<tr><td bgcolor=#F0F0F0>'''kapıdan'''</td><td>keyber(i) ra</td><td
bgcolor=#F0F0F0>'''evden'''</td><td>keye(y) ra</td><td></tr>
 
</table>
 
== Çımey ==
* [http://tdk.org.tr/ Dezgey Zıwanê Tırki (''TDK'')]
* [http://www.turkishclass.com/ Qursê Tırki] (Ebe İngılızki)
 
{{Wikipediya|tr|Tırki}}
{{vernuşte}}
 
[[Kategoriye:Zıwani]]
[[Kategoriye:Zıwanê Tırki]]