Matematik: Ferqê çımraviyarnayışan

Content deleted Content added
Ena pele be 'yazilarimi siliyor sizede hakkimi helal etmiyorum,lanet oslun ermeni yahudi yalakalari sizi. onca verdigimn emek size zehir zikkim olsun' vurriye.
Xoser (werênayış | iştıraki)
m Reverted edits by 178.10.119.7 (Talk); changed back to last version by Legobot
Line 1:
[[Dosya:Egyptian A'h-mosè or Rhind Papyrus (1065x1330).png|thumb|right|200px|[[Mısır]] ra Papirusê Rhindi]]
yazilarimi siliyor sizede hakkimi helal etmiyorum,lanet oslun ermeni yahudi yalakalari sizi. onca verdigimn emek size zehir zikkim olsun
 
'''Matematik''' ([[Yunanki]] de μαθηματική [τέχνη], ''mathēmatikē [téchnē]'', "hunerê mısayışi, "aidê mısaene"; wextqesey Yunakiyo Kıhan μανθάνω ''manthánō'' "ez mısenan", kılmek ra ya ki ebe fekê xelki ''mathe'' ra yeno) yew ilmê mentıqio ke ebe cigeyrayışê figuran u be mareyan hesabkerdene ra amo meydan.
 
== Tarixê matematiki ==
 
Matematik ilmanê tewr kıhanan ra yewo. Wextê ravêrdışê çağê tewr verêni de, [[Çağo Antik]] de, [[Yunanıstan]]i de u demê [[Hellenizm]] de, uca ra nat "ebe mentıqo zelal" teoremê de sıfteyın yanê geometriya [[Ewklid]]i vıraciya. Na zanışiye [[Çağo Miyan]] de, yewbini ra cia, wextê [[Humanizm]]ê verêni universitan de u dıwelanê [[Erebıstan]]i de weşiya xo ramıta.
 
=== Matematikê Mısırio Kıhan u Babiloni ===
 
==== [[Mısır]] ====
Çımey tewr muhımê ke zanayışê matematikê [[Mısırıci|Mısırıcan]] sero melumat ihtewa kenê u be ninan şenime (şıkinime) qabıliyetê Mısırıcan texlil kerime, nêyê:
* [[papiruso ğezalın]]
* [[Papirusê Moskowa]]
* [[Papirusê Rhindi]]
* [[gırıka postıkan]]
 
Mısırıcan matematik tewr zêde seba karanê pratikan de, zey hesabkerdena yewmiya karker(-doğ-)an, non-potene, genım-sentene, gırdina cayan u hesabkerdena hudıdan ra gırewto xo dest.
Mısırıcan çar şeklê hesabi zanıtêne.
* [[topkerdış]] (+)
* [[vetış]] (-)
* [[qatkerdış]] (x)
* [[barekerdış]] (÷)
 
[[Geometriye]] de inan rê hesabkerdena riyê [[hirêkose]], [[çarkose]] u [[trapez]]an <math>\!^{{\left(\frac{16}{9}\right)}^2}</math>, nezdina [[reqemê çemberi]] π (pi) u hesabkerdena [[hecım]]ê yew çarkosey (mıreba) be nê formıli <math>V=a^2(h/3)</math> naskerde biyo.
 
 
== Lızgey matematiki ==
 
* [[cebır]]
 
* [[geometriye]]
 
* [[hesab]]
 
* [[trigonometriye]]
 
== Gırey teberi ==
 
 
{{matematik-vernuşte}}
 
[[Kategori:Matematik]]