Taliban: Ferqê çımraviyarnayışan

Content deleted Content added
No edit summary
mNo edit summary
Line 1:
'''Talıban''' ([[Erebki]] de: طالب [ṭālib], şagırd; zêde طالبون [ṭālibūn], şagırdi) [[Organizasyon|organizasyonê]] do [[Terorizm|terorist]]o u grubê do [[İslamim|İslamist]]o ke [[Efğanıstan]] u zımey [[Pakıstan]]i de fealo. Talıban grubê [[Efğanıstan]]iê etniki [[Peştun]]an ra vıraziyeno. Dıma [[Efğanıstan]]i sero cengê Rusan, Talıban Efğanıstan ser de kontrolê xo vıraşto. Militananê Talıban miyan de şagırdê medrese u tenê ke kampê multeciyan rayê, ê estê. Talıban raveri serra 1994ıne dde xo mocno ra, serra 1996ıne de suka Kabili vısto xo dest. Key ke Talıban [[Efğanıstan]] de ser de mendo, [[Pakistan]], [[Erebıstanê Seudi]] u [[Yewiya Emiranê Erebi]] ra desteg diyo. Talıban [[Atakê Keşkelun 11|Êrışê 11ê Keşkelun]]i organize kerdo, kewto lista [[Organizasyono terorist|organizasyonanê teroristan]]. Talıban terorist [[Usame bın Ladin]]i şevekno, nêdayo [[DAY]]. Dewletan semedê Talıban Efğanıstan ra vetene koalisyon vıraşto, serra 2011 de Talıban Efğanıstan de merkez ra veciyayo. Talıban serra 2004 de newe ra organize bi u fırranê (quwetanê) koalisyoni sero vêrdo xoverdayışi ra.
 
Key ke Talıban vêrdo serê Efğanıstani ra, serra 1996 - 2001 miyan de heme mekteban de keynekan rê wendış u musayış biyê qedexe. Talıban des u yewê (11) wılayetan de poncse (500) ra zêde mekteban qapan kerdê. Pêro [[Efğanıstan]]i kewto bınê [[Şeriet|şerieti]]. Dest u payê merduman bırniyayê, cêniy u keynekê ke mekteb şiyene waştê, ê cezay gırewtê. [[Têlevizyon]], [[Sinema|sinema]], [[Muzik|muzik]] biyê qedexe. Mêrdan rê erdişe bi mecbur, cêniyan rê zi peçe mecbur bi. Terefê talıbani ra polisê dini vıraziyayo u tenê ke prensibê Talıbani cawıtê, ê cezayê xofıni gırewtê. 24 Gulane 1998 de 450ê mêrdan erdişeyanê xo bırno u a ri ra ceza gırewta , 110ê cêniyan zi peçe pıra nêgırewta u a ri ra ceza gırewta.