Revolusyonê İrani: Ferqê çımraviyarnayışan

'''Revolusyonê İrani''' ya zi '''Revolusyonê İranio İslami''' (zıwanê [[Farski]]de :''' انقلاب اسلامی''': İnqılabê İslami) oyo ke [[Revolusyon|revolusyon]]o ke serra 1979ıne de be destê [[Ayetulla Humeyni]] ra vıraziyao, revolusyono populero ke [[Mıhemmed Rıza Pehlewi]] cayê xo ra kerdo, ardo cêri u sistemo newe vıraşto. No revolusyon de [[İran]] de sistemê monarşiye peyniye diya, Humeyni be xo ra sistemê xo vıraşto, sistemo İslamio ke çımey xo [[Qurane]] u şeriet ra gêno aferiyao. Verê dest pê kerdışê revolusyoni, İran de şar miyan de [[Mıhemmed Rıza Pehlewi]] popularitey xo vıni kerdo, xo [[DAY|Amerikay]] ra zaf nezdi pê gırewto u [[Amerika]] ra cayê nezdi de vınderto.

[[Rıza Pehlevi|Şah Rıza Pehlewi]] Serra 1924ıne de rejimê saltanatê Pehlewi vıraşto, [[İran]] modernize kerdo. Zaf reform vıraşto u reformê xo de sistemê musayışi [[Medrese|medrese]]y ra [[Mekteb|mekteb]] ra çarnao, [[Universite|universitey]] vıraştê u reformê kıncan kerdo. Reformê Şah Rıza Pehlewi reaksiyonê mıleyan antê, [[Mıle|Mıley]] waezi dayê ke qıcê xo mekteb mırışê u cêniyan rê vato ke keyey xo ra meveciyê. [[İran]] de serra 196ıne de [[Revolusyono Sıpê]] vıraziyao ke no revolusyon xeylê reformi be xo ra ardê. Reformê ke be Revolusyonê Sıpê aferiyayê, tayê İranıci weş diyê u tayê İranıci zi weş nêdiyê. Merdumê dini u mıley Revolusyonê Sıpê qabul nêkerdo. Çımke Şah [[Mıhemmed Rıza Pehlewi]] be [[Revolusyono Sıpê|Revolusyonê Sıpê]] cêniyan rê heqê reykerdışi dayo. [[Ayetulla Humeyni]] u şagırdê xo verba reformanê Şah Mıhemmed Rıza Pehlewi de vındertê u inan vato ke İslam sistemê İranio esasi bo. Hama Şah waşto ke welatê xo de her ten xoser bo, merduman ser de basqı mebo, zulım mekeriyo. Humeyni serra [[1960]]ıne de İran ra remao u şiyo [[Tırkiya]]. Tırkiya de mendo u dıma Tırkiya zi vurno u [[Fransa]] ey rê wayir veciyo.

 

[[Kategoriye:Revolusyonê İrani]]