Selahedînê Eyûbî: Ferqê çımraviyarnayışan

Content deleted Content added
m baw = pi, şer = lec/ceng, gelek = zaf, bol, xeylê.
Line 3:
'''Selahedînê Eyûbî''' (b. 1138 – m. 4î adare 1193) bi nameyê '''Selahedîn''', '''Silhedîn''', '''Selahedînê Kurdî''' û '''Simko''' (bi erebî: Selah el-Dîn Yusif îbn Eyûb/صلاح الدين يوسف بن أيوب) zî sinasîyeno. Sultanê Misir û Surîya û ronayoxê hukumdarîya Eyubîyan.
 
Rojawanijî tiey ra vanê ''Saladin''. Serdarêkê [[Kurd]] bi ke destpêk de verba Fatimîyan û dima ra zî verba Xaçperestan ( xristîyanî ke Ewropa ra ameybîamey Qudûs) şerlec kerd û bajarê Qudûs destê xaçperestan ra vet. ŞerêLecê Xitîn de verba xaçperestan serkewt û 88 serrî ra dima ra Qudûs newe ra vist destê misilmanan.
 
Mergê Selahedînê Eyûbî ra dima dewleta ke awan kerdbî weşîyay û dewleta Memlukîyan awan bî.
 
==Nesebê Ey==
Goreyê vînayîşo qebûlbîyaye, Selahedînê Eyûbî Kurd o. Labelê zaf etnîsîteyan ewey etnîsîteyê xo ra qebûl kerdo û wayirê mîrasê ci vejîyayê. Zekî Velîdî Togan vano: Eyûbî eslen Ereb î, hêverî bîy Kurd û dima ra zî bîy Tirkî. [[Îbnî Xaldûn]] zî vano: Eyûbî eslen erebî, la mensûbî eşîrê Rewadîyan ê ke [[Yemen]] de ciwîyenê û Kurdanê Hezbanîyan ra yê. Şêrko ki namê apê Selahedîno, no vac zazakiyoZazakiyo. Şêr û ko ra viraşte biyo. Zıwanê kurmanci de 'ko' rê çi vajîno ki no hal nesebê Selahedînî zaza[[Zaza|Zaza]] keno.{{fact}}
 
== Gedeyî û Perwerdeyê Ey==
Şewêk ke Selahedînê Eyûbî ame dinya bawîpîyê ey keyeyê xo girewt û bar kerd [[Heleb]] û weyra de kewt hizmetê Nûredînê Zengî. Dima ra bawêpîyê ey bi walîyê Baalbek û Şam. Weyra de perwerdeyêko başhewl dî. Zaf merqadarê îlm bi. Nuştoxê bîyografîya ey Al-Wahranî vano ke ewey [[Geometrîya Oklîd]], [[Astronomi]], [[Matematik]] û [[Aritmetik]] de pispor bi. Selahedînê Eyûbî [[mantix]], [[felsefe]], [[sosyoloji]], fiqih û tarîx musa û Dar-ul Hedîs (Unîversîteya Hedîsî) ra mezun bi.
 
== Mucadeleyê Ey Verba Xaçperestan ==
Line 17:
Wezîrê Misirî Şawêr, wexto hetê Fatimîyan ra wezîrtî ra ame girewtiş bi nimitkî ame hizûrê Nûredînê Zengî û ey ra ardim waşt ke newe ra wezîrê Misirî bo. Nûredînê Zengî zî ardimdayîş qebûl kerd û ordîyêk kerd rê serê Misirî ya. Qomutanê ordî apê Selaheddînî, Şêrko bi. Şêrko hîrê seferê serê misirî ya kerdî û nînan de Selaheddînî zî ca girewt.
 
Fatimîyan nê seferan ra pey Xaçperestan de hemkarîye kerd. Labelê verba seferanê Şêrko de kerd vînd û Şawêr newe ra bi wezîrê Misirî. Labelê wezîrtî ra dima verba Nûredînê Zengî sozê xo cca nêard. Şêrko verba Şawêr şerdlec ker û Şawêr no şerlec de kişîya. Şêrko zî di mengî ra pey merd û Selaheddîn 31 serrîya xo de bi serdarê hêzanê Misirî.
 
=== Awanbîyayîşê Dewleta Eyûbî===
Selahedînî 1171an de Xelîfetîya Fatimîyan weşînay û pabesteyîya xo seba xelîfetîya Ebbasîyan beyan kerd. Bi no hewa peyina di-xalîfetî amey û verba xaçperestan destê mislimanan bi xurt. Selaheddîn her dem pabesteyê Nûredînê Zengî bi. Labelê mergê ey ra pey xoserîya xo îlan keno.
 
===ŞerêCengê Xitînî===
ŞerLec Vakurê Fîlîstîn, nêzî Tîberya de mintiqaya Xitîn de vejîya. Ordîyanê Selaheddînî heme bîrî qontrol kerdbî. Leşkerê xaçperestan batalîyayê û têşan bî. No şer de Selaheddînî, verba Qralî Qudûsî Guyo Luzînyayijî zaferêko pîl desvist. No şerîcengi ra dima hema-hema pêro Qralîyetê Qudûsî kewt destê Eyûbîyan.
 
=== Seferê 3. yê Xaçperestan ===
Destravejîyayîşê Qudûsî Rojawan de, mîyanê Xristîyanan de vengêko pîl da. Newe ra yew ordî kerd hedre. Bi gelekxeylê şowalyeyanê namdaran rey de, na rey hîrê dewletan ra qralî zî verba Qudûsî kewtê rayir.
 
Qralê Îngîlîzan Rîchardo I. nê şerîcengi de qet deskewteyêk nêdî. Nêrasa armancê xo. Tena Rojhilatê Behrasipî de ardêko qijkek vist destê xo. No sefer zî 1192an de qedîya.
 
== Mergê Ey ==
[[Dosya:Damascus-SaladinTomb.jpg|thumb|Gorê Selahedînî [[Şam]]]]
 
Selahedînê Eyûbî serra 1193ine de rehmet kerdmerdo. Gorê ey [[Şam]] de, Camîya Umeyê de yo. SiltanSultan Selahedîn, bawê 18 gedeyan bi, înan ra 17 heb lajî yew zî kêna bî.
 
[[Kategoriye:Meqaleyê ke be alfabeyê Bedirxanî nusîyayê]]