Hadrianus: Ferqê çımraviyarnayışan
Content deleted Content added
m Removing Link GA template (handled by wikidata) |
No edit summary |
||
Line 1:
{{Merdumi
|Name = Publius Aelius Traianus Hadrianus
|Nameyo oricinal = Hadrianus
|Resım = Bust Hadrian Musei Capitolini MC817.jpg
|Dewlete = [[İmperatoriya Roma]]
|Biyayış = 76
|Merdış = 138
|Wezifa = [[İmperator]]
}}
'''Publius Aelius Traianus Hadrianus''' (b. 24 Çıle 76 – m. 10 Temuz 138) yew imperatorê [[İmperatoriya Roma]]o. Tarixê Roma de panc imperatoranê gırdan rao. Hadrian be namê Publius Aelius Hadrianusi [[Italica]] ya zi [[Roma]] de maya xo r ameo dınya. Rıçıkê kiyê xo [[İtalica]] ra yen. Hadrian tornê bibiya Trajanio, coke ra be qraliyetê Roma ra bestiyao. Trajan Hadrian ra ver imperatorê Roma biyo, cêniya cı ra gore merdışê xo ra ver Hadrian imperator mocno. Cêniya imperatorê verêni Trajani ra gore, a waşta ki Hadrian imperator bo. A sebeb r Hadrian be reca cêniya Trajani serra 100ıne de be Vibina Sabrina ra zeweciyao.
İmperator Hadrian, demê xo de [[İmperatoriya Roma]] miyan de ca be ca geyrao. Zımey de [[İngıltere]], [[Daçya]] veroc de [[Moritanya]] sero seferi kerdo, rocvetış de be [[İran]] lec kerdo. Hadrian demê xo de ameo [[Levant]] ([[Fılistin]] u [[İsrain]]), ziyaret kerdo u no ziyaret Cıhudan miyan de hewl vêniyao. Ema dıma Cıhudan musao ke Hadrian mabedê Cıhudi xırabe keno u heruna cı de Mabedê Jupiter vırazeno. Felsefey Hellenistiki ra gore bedenê xo şıkıtene hewl niyo u şaşo. A sebeb ra Roma sunet illegal kerdo. Heme ninan ra tepiya Cıhudan (Yehudiyan) isyan (cı rê [[İsyanê Bar Kohba]]) veto, xoseriya xo kerda ilan u eskerê Roma Qıdus ra vetê, teber eştê. Ordiyê Hadriani ameyi [[Yeruşelim]] u isyan şahtno, isyankari vıla kerdê.Hadrian Cıhudan dınya ra esterıtene waşto. Coka [[Yeruşelim]] (Qıdus) ra ameyış u kewtışê Cıhudan, qanunê [[Tewrate]], teqwimê İbrani qedexe (yesax) kerdê, pilê Cıhudiê dini kıştê, kıtabê Cıhudano mıqadesi veşno. Cayê mabedê Cıhudan rê dı heykeli (heykelê Jupiteri u heykelê xo) vıraştê, namê İsraili xerita ra esterıto u dışmanê Cıhudan Fılistinıci desteg kerdo, İsrail rê namê Fılistinê Suriya dao.<ref>{The encyclopedia of Christianity, Volume 4 | nuştekar= Erwin Fahlbusch, Geoffrey William Bromiley | çapkerdoğ= Wm. B. Eerdmans Publishing, | serre= 2005 | url= http://books.google.com/books?id=sCY4sAjTGIYC&pg=PA15&lpg=PA15&dq=Bar+Kohba+Yehuda+Palestine&source=bl&ots=BwApvklPJI&sig=f_bcM2OxuCNwX5jmPdiE0-34Xu4&hl=en&ei=G4wHTevvHYP78Ab48NTpAg&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=7&ved=0CDsQ6AEwBg#v=onepage&q=Bar%20Kochba%20%20first%20time%20Palestine&f=false | isbn= 9780802824165 | alıntı=''This is the first time that the land of hte Bible was called Palestine.''</ref><ref>[http://www.levitt.com/essays/palestine.html History of the Term Palestine]</ref>
İsyanê Cıhudan de 580,000 ra zêde Cıhudi kışiyayi, 50 suki u 985 dewi xırabe biyi, Roma erdê Cıhudan be erdi ra yeksan kerdê. Demê Hadriani de ninan teber de ceng nêbiyo, pêmayışi ciwıyao. A ri ra demê cı rê zemano gırd vaciyao.
==Kamiya cı==
Hadrianus lecanê xo teber de huner u mimari rê ehemiyet zaf dao, heyranê [[Yunanıstano Antik|Yunanê Antiki]] biyo. Her cayê İmperatoriya Roma de heykeli, eserê huneri vıraştê. Xo rê Roma de new se (900) odeyan ra bon kar dao kerdene. Yew zi imperatoranê Roma miyan de teyna o erdişê xo nêbırno coke ra namdaro. Tarixêran ra gore Hadiranus Humanisto, xızmetekarê İmperatoriya Roma biyo. Sistemê koleyi kemi kerdo, êşkence yesax kerdo u darıto we. A sebeb ra Tarixêran ra gore o imperatoro baqılo.
Hadrian seykerdış zi siyêne, coke ra ey seyd zaf kerdêne. Serra 123yıne de [[Bitinya]] de (ewro [[Tırkiya]] de zımeyê de maneno) seydkerdışê Hadrian u Antinous de ameyi raşt. Hadrian o ardo [[İtalya]]. Antinous serra 128ıne de zi delalê, (yewınê, favourite) Hadriani biyo. Antinous her geyrayışê Hadrini de be ey ra piya şiyo. İnan piya şêr seyd kerdo. Wına nusiyeno ke Hadrian u Antinous semedê merasimê ameyi [[Mısır]]. Uca de Royê Nili sero geyrayêne ke Antinous kewto awe u xanıqıyo, merdo. O taw ra tepiya Hadrian zaf xırabe biyo, her ca de heykelê Antinousi vıraşto, Mısır de dinê (itıqadê) Antinousi vıraşto. Cayê merdışê Antinousi de zi suka Antinoopolisi vıraşta. <ref><http://www.radikal.com.tr/kultur/kulturlu-ve-sik-bir-imparator-898889/</ref>
Hadrian serra cıya şeşti u dıyıne de serra 138ıne de weşiya xo kerda vıni, merdo.
==Bıvênên==
* [[Antinous]]
* [[Dêsê Hadriani]]
* [[Berê Hadriani]]
==Referansi==
{{reflist}}
{{İmperatorê Roma}}
[[Kategoriye:İmperatorê Roma]]
[[Kategoriye:Merdumê ke 76 de biyê]]
[[Kategoriye:Merdumê ke 138 de merdê]]
[[Kategoriye:Tarixê İmperatoriya Roma]]
[[Kategoriye:LGBT]]
| |||