|
|Resım = Bust Hadrian Musei Capitolini MC817.jpg
|Dewlete = [[İmperatoriya Roma]]
|Biyayış = 76
|Merdış = 138
|Wezifa = [[İmperator]]
}}
'''Publius Aelius Traianus Hadrianus''' (b. 24 Çıle 76 – m. 10 Temuz 138) yew imperatorê [[İmperatoriya Roma]]o biyo. Tarixê Roma de panc imperatoranê gırdan raorayo. Hadrian be namê Publius Aelius Hadrianusi [[Italica]] ya zi [[Roma]] de maya xo ra ameo dınya. Rıçıkê kiyêkeyeyê xo [[İtalica]] ra yeno. Hadrian tornê bibiya Trajanio, coke ra be qraliyetê Roma ra bestiyaobestiyayo. Trajan Hadrian ra ver imperatorê Roma biyo, cêniya cı ra gore merdışê xo ra ver Hadrian imperator mocno. Cêniya imperatorê verêni Trajani ra gore, aaye waştawaşto kike Hadrian imperator bo. AO sebeb rra Hadrian be reca cêniya Trajani serra 100ıne de be Vibina Sabrina ra zeweciyaozeweciyayo.
İmperator Hadrian, demê xo de [[İmperatoriya Roma]] miyan de ca be ca geyraogeyrayo. ZımeyZıme de [[İngıltere]], [[Daçya]], veroc de [[Moritanya]] sero seferi kerdokerdê, rocvetış de be [[İran]] lec kerdo. Hadrian demê xo de ameoameyo [[Levant]] ([[Fılistin]] u [[İsrainİsrail]]), ziyaret kerdo u no ziyaret Cıhudan miyan de hewl vêniyaovêniyayo. Ema dıma Cıhudan musaomusayê ke Hadrian mabedê Cıhudan xırabe keno xırabe u heruna cı de mabedê Jupiteri vırazeno. FelsefeyFelsefeyê Hellenistiki ra gore bedenê xo şıkıtene hewl niyo u şaşo. AO sebeb ra Roma sunet illegal kerdo illegal. Heme ninan ra tepiya Cıhudan (Yehudiyan) isyan (cı rê [[İsyanê Bar Kohba]] vaciyeno) veto, xoseriya xo kerda ilan kerda u eskerê Roma Qıdus ra vetê, teber eştê teber. Ordiyê Hadriani ameyiameyo [[Yeruşelim]] u isyan şahtnoşatno, isyankari vıla kerdê vıla.Hadrian Hadriani waşto ke Cıhudan dınya ra esterıtene waştobıestero. Coka [[Yeruşelim]] (Qıdus) ra ameyış u kewtışê Cıhudan, qanunê [[Tewrate]], teqwimê İbrani kerdê qedexe (yesax) kerdê, pilê Cıhudiê dini kıştê, kıtabê Cıhudano mıqadesi veşno. Cayê mabedê Cıhudan rê dı heykeli (heykelê Jupiteri u heykelê xo) vıraştê, namê İsraili xerita ra esterıto u dışmanêdışmenê Cıhudan FılistinıciFılistinıcan rê desteg kerdodo cı, İsrail rê namê Fılistinê Suriya daodayo cı.<ref>{The encyclopedia of Christianity, Volume 4 | nuştekar= Erwin Fahlbusch, Geoffrey William Bromiley | çapkerdoğ= Wm. B. Eerdmans Publishing, | serre= 2005 | url= http://books.google.com/books?id=sCY4sAjTGIYC&pg=PA15&lpg=PA15&dq=Bar+Kohba+Yehuda+Palestine&source=bl&ots=BwApvklPJI&sig=f_bcM2OxuCNwX5jmPdiE0-34Xu4&hl=en&ei=G4wHTevvHYP78Ab48NTpAg&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=7&ved=0CDsQ6AEwBg#v=onepage&q=Bar%20Kochba%20%20first%20time%20Palestine&f=false | isbn= 9780802824165 | alıntı=''This is the first time that the land of hte Bible was called Palestine.''</ref><ref>[http://www.levitt.com/essays/palestine.html History of the Term Palestine]</ref>
İsyanê Cıhudan de 580,000 ra zêde Cıhudi kışiyayi, 50 sukisûki u 985 dewi xırabebiyê biyixırabe, Roma erdê Cıhudan be erdi ra yeksankerdo kerdêyeksan. Demê Hadriani de ninan teber de ceng nêbiyo, pêameyış ciwıyaociwıyayo. A ri ra demê cı rê zemano gırd vaciyaovaciyayo.
==Kamiya cı==
Hadrianus lecanê xo teber de huner u mimari rê ehemiyet zaf daodayo, heyranê [[Yunanıstano Antik|Yunanê Antiki]] biyo. Her cayê İmperatoriya Roma de heykeli, eserê huneri vıraştê. Xo rê Roma de new sesey (900) odeyan ra bonboni kar daodayo kerdene. Yew zi imperatoranê Roma miyan de teyna oey erdişêerdişa xo nêbırnonêbırna, coke ra namdaro. Tarixêran ra gore Hadiranus Humanistohumanisto, xızmetekarêxızmetkarê İmperatoriya Roma biyo. Sistemê koleyi kemikoleyiye kerdo kemi, êşkence yesax kerdo yesax u darıto we. AO sebeb ra Tarixêrantarixêran ra gore o imperatoro baqılo.
Hadrian seykerdış zi siyêne, coke ra ey seyd zaf kerdêne. Serra 123yıne de [[Bitinya]] de (ewro [[Tırkiya]] de zımeyê de maneno) seydkerdışê Hadrian u Antinous de ameyi raşt. Hadrian o ardo [[İtalya]]. Antinous serra 128ıne de zi delalê, (yewınê, favourite) Hadriani biyo. Antinous her geyrayışê Hadrini de be ey ra piya şiyo. İnan piya şêr seyd kerdo. Wına nusiyeno ke Hadrian u Antinous semedê merasimê ameyi [[Mısır]]. Uca de Royê Nili sero geyrayêne ke Antinous kewto awe u xanıqıyoxeneqiyo, merdo. O taw ra tepiya Hadrian zaf xırabebiyo biyoxırabın, her ca de heykelê Antinousi vıraştovıraştê, Mısır de dinê (itıqadê) Antinousi vıraşto. Cayê merdışê Antinousi de zi sukasûka Antinoopolisi vıraşta. <ref><http://www.radikal.com.tr/kultur/kulturlu-ve-sik-bir-imparator-898889/</ref>
HadrianHadriani serra cıya şeşti u dıyıne de serra 138ıne de weşiya xo kerda vıni, merdo.
==Bıvênên==
|
