Portal:İslam: Ferqê çımraviyarnayışan

Content deleted Content added
mNo edit summary
m kerd rocane
Line 18:
|-
| style="font: 120% Times New Roman; color:black" align="left" bgcolor="lavender" |
[[File:Rashidun Caliph Abu Bakr as-Șiddīq (Abdullah ibn Abi Quhafa) - أبو بكر الصديق عبد الله بن عثمان التيمي القرشي أول الخلفاء الراشدين.svg|right|250px]]
[[File:Muhammad2.png|right|250px]]
'''Ebu Bekîr''' (be Erebkî: عبد الله بن أبي قحافة عثمان بن كعب التيمي القرشي أبو بكر الصديق) (Namey eyo tam: Abdullah bîn Kuhafe bîn Kaab et-Teym el-Kureyş, Ebu Bekîr es-siddik) (b. 573 – m. 23 Keşkelun 634 (-1385 )), hem rayberê Muhammediyo hem zi Xelifeyo verêno. Namey ey verdê Mısılmaney Abdulkâbe Bı mısılman zey Mıhemmedi namey cı vırna ke Abdullah. Leqebê ey o tewr vılabıyaye Ebu Bekîr es-Siddîko.[1] Hicret ra ver Muhammed keynay Ebu Bekîr`i de zewajêno, no rid ra o beno vistewreyê Muhammedi..Bawerîya sunîyan ra gore camêrdan ra tewr verî Ebu Bekîr muslumanîye qebul kerda. Goreyê tarîxnasanê îslame ra, verî o tuccar bi. No sebeb ra sayeyê ey ra zaf merdimî biyê musluman. Wexto Muhammed 662 de Mekke ra hîcret keno şino Medîna, Ebu Bekîr zî tede şino.Na babete ser o Kur’ana Kerîm de ayeta çewresine ya sûraya Tewbe de ana behs beno: "Eger şima hetê ey (peyğamberî) nêkerê, (şima zanê ke) înan ke înkar kerd, wexto di kesan ra yewî bi xo bi, ey uca (Mekke) ra vet, Ellah bi xo hetê ey kerdibi. Hanî ê şikefte de bî. Hanî ey hevalê xo ra vatêne, “mebe xemgîn çunkî Ellah ma de yo.” Homa zî ey ser de hîsê bawerî û huzur vila kerdo, çîkê şima înan nêvînenê, bi orduyê tewiran homa ey girê da (şîdîna). No rid ra Homa vateyê înan ke înkar kenê ard derecaya nizme (veng vet). Qisaya Homayî zî tewr berza. Homa wayîrê hêzî yo mutlaq o, wayîrê hûkm û hîkmetîyo." (Tewbe, 9/40). Bawerîya sunîyan ra gore camêrdan ra tewr verî Ebu Bekîr muslumanîye qebul kerda. Goreyê tarîxnasanê îslame ra, verî o tuccar bi. No sebeb ra sayeyê ey ra zaf merdimî biyê musluman. Wexto Muhammed 662 de Mekke ra hîcret keno şino Medîna, Ebu Bekîr zî tede şino.Na babete ser o Kur’ana Kerîm de ayeta çewresine ya sûraya Tewbe de ana behs beno [[Ebu Bekîr|...dewamê cı]].
'''Mıhemmed''' (be Erebki: مُحَمَّدْ) ya zi pê namey dergi '''Mıhemmed ibni Ebdullah''' (yani lacê Ebdullahi Mıhemmedi) merdımo ke dinê İslami de peyğamber qebul beno. Mıhemmed serra 571ıne de Meka de ameyo riyê dınya. Namey piyê xo Ebdullah biyo u namey maya xo ki Emina biya.
 
Mıhemmed be şeş-serre sey (yêtım) mendo. Khalıkê ey Ebdulmuttalıb o kerdo weiye. Ebe 25-serre Mıhemmed be Xetica ra zeweciyayo. Gorey mısılmanan ra ebe çewres-serre wehyi diyê ke Heqi/Homay cı rê ayeti rıştê/şawıtê. 62 (seşti u dı) serranê xo de de Mıhemmed merdo. Ewro mezela Mıhemmedi Medina dera.
 
Mısılmanan çım de Mıhammed peyxambero peyêno/axıro. Ey ra dıme endi peyğemberi niameyê riyê dınya. O heyat de serba dinê İslami guriya/xebetiya, dinê İslami aver berdo. Sıfte ey rê xanıma ey Xetica u lacê apê ey Eli bawer kerd, ê mısılmanê tewr verêni biy. Ebe Erebki nameyê peyğemberê zey Muhammed bin Abdullah (Lacê Ebdullahi Mıhemmed) vêreno.
 
Mıhemmed 570 ya zi 571 de şarıstanê Ereban Meka de maya xo ra ameyo dınya. Maye u piyê cı merdê coka dedê cı Ebu Talib o pil kerdo. Key o çewres serri biyo, ey tayê şewan de kafê Hira rê şiyêne. Mıhemmedi vato ke Homay cı rê wehiy dano cı u Cebrail zi ey rê wehyê Homay ano. Mıhemmed wına ida kerda ke o Homay ra wehiy gêno, zey peyğamberê binê ke İslam de ca gênê, merdımi dinê İslamiyeti rê sılaynê.[[Ğazali|...dewamê cı]].
|}
 
Line 32 ⟶ 26:
|-
| style="font: 120% Times New Roman; color:black" align="left" bgcolor="lavender" |
[[Dosya:Supplicating Pilgrim at Masjid Al HaramIstanbul. Mecca, Saudi ArabiaSultanahmet.BlueMosque.Ramazan.02.jpg|250px|right|]]
'''Remezan''' ya ki '''Aşma Remezani''' (Erebki: رمضان Ramaḍān „Germê amnani“), wextê Omeri (çar xelifan ra dıyın) de ama tertıb kerdene. Na aşme serrenamey hıcri ra gore aşma newina. Aşma Remezani aşma roce-gırewtışia u dinê İslami de firaz yena qebul kerdene. Peyniya aşme de (Qediyaena rozey ra dıme) Eydê/Roşanê Fıtıri hetê mısılmanan ra yeno mıbarek kerdene. Ney eydi/roşani rê Eydê/Roşanê Remezani ya ki Eydê/Roşanê Şekeri ki vaciyeno. Dıwelê ke nıfusê xo zêdêr mısılmano Remezan de mıxtelıf emelê zagoneli yenê kerdene u tainan de kulturê de Remezanê mıayeni amo meydan. Çekuya Remezani Erebki Remeza rıstımê "germ-biyaene" ra yena. Seba ke, ibadetê roce-gırewtışê Remezani mıxtemelen sıfte amnani biyo.
 
[[QuraneRemezan|...dewamê cı]].
'''Şewa Qedıri''' (be [[Erebki]]: ليلة القدر ''leyletu 'l-qedr''), dinê [[İslam]]i ra gore şewa ke [[Qurane]] terefê [[Heq]]i ra, mılaket [[Cıbrail]] be weyh, peyğamberê İslami [[Mıhemmed]]i rê dest pêkerdo, rusiya.
 
Kes Şewa Qedıri qeti kamci şewa nêzaneno, labelê na şewe roca [[Remezan]]ia vist u hewtıne ama qebulkerdene. Peyğamberi qeti kamci şewa diyar nêkerda, hema vato ke "Şewa Qedıri des rocanê Remezaniê peyênan miyan de (şıma) cıgeyriyê". Dinê İslami de heni inam beno ke, ayeta Qurana verêne terefê Heqi ra be mılaket Cıbraili, Mıhemmed ke çewres serri biyo, [[Eskeftê Hira]] de cı rê rusiya. Ancia heni baweriyeno ke, ayetê ke verênde na şewe de amê war sura Elaqi raê.
 
Şewa Qedıri alemê İslami miyan de şewê da zaf xeyrın u mıbareka. Seba ke "na şewe heştay serran ya ki hezar aşmian ra dayina xeyrına" cı rê vaciyeno. Qurane de no hal nia (wına) aniyeno ra zıwan:
 
"Raşti ke ma Qurane Şewa Qedri de arda war. Şewa Qedıri çıka, tı zanena? Şewa Qedıri hezar aşmian ra dayina xeyrına. Na şewe de mılaketi u Cıbrail desturê Heqi ra seba her tewır kar yenê war. A şewe hetan fecir weş u wariya."
 
. [[Şewa Qedıri|...dewamê cı]].
|}
| width="15%"|
Line 55 ⟶ 41:
|-
| style="font: 120% Times New Roman; color:black" align="left" bgcolor="lavender" |
[[File:Hakob_Hovnatanian_-_Ali_ibn_Abi_Talib.jpg|250px|left]] '''Eli bin Ebutalıb''' 13yê Recebi, serra 30a Am-ul Fili de, Meka de ameyo riyê dınya. O baweriya İslamê Şıi de 14 mesuman ra dıyın u 12 imaman ra zi yewıno. Namey Eli be Erebki Eli bin Ebu Talıb (علي بن أبي طالب ʿAlī bin ʾAbū Ṭālib [Lacê Ebu Talıbi Eli]) vêreno.
[[File:20131203 Istanbul 091.jpg|250px|left]] '''Qurane''' (Erebki: قرآن ) Mıhemmed ri amey u kitabi İslam (Mislimanan) o. Mıslum ını kıtapra itiqat keno. Zuane ını Qurane, zuane Erebkio. Xora Mıslum, zuane erebun malla ven duno, nımaj keno, ayet qalkeno.
Mısılmanê Şıiyi wexto ke namey ey (ya zi namey imamanê binan) dekernenê, dıma vanê "Eleyhisselam" (Erebki: عليه سلم, ´eleyhi-s selam). Kılmkerdışê nê qısey nuştış de zey "e.s." beno u yeno be mena "Selam ey rê bo". [[Eli|...dewamê cı]].
 
Qur’an nê her di kitaban u dinan heq veynenu. Welakin Qur’an, hukmi nê kitaban darenu wi u heti din u itiqadi ya prensiban u şertani newan anu. Goreyê muslimanan Tewrat u İncil amey tehrif kerdiş (bediliyêyi), ewro heqiqi Tewrat u İncil miyan de çiniy. Mısılmanan çım de qur’an, kitabo heqo peyen u, ey ra dim sewbina kitabo heq (semawi) niamo u hini ninu zi. İslam zi dino mukemelo peyen u. Goreyê hirê heme kitaban zi Homayi (Rebbi) erd u asmiyen (kainat) şeş roji u şeş şewi de virêşti. Xeleqnayişi Adem u Hewa u cenet ra vetişi ninan, tufani Nuhi, hirê heme Din u kitaban de zi hema hema eyni şekil de vacênu. Uca ra pey tarixa ortax bi İbrahimi dest pêkena.
[[Qurane|...dewamê cı]].
|}