Polis: Ferqê çımraviyarnayışan

Content deleted Content added
m added Category:Meslegi using HotCat
m Yunankiyo Kıhan ra ''katēgoría'' κατηγορία → kategoriye
Line 1:
[[FileDosya:Gendarmes 501585 fh000019.jpg|thumb|right|300px|[[Fransa]] de polisi, inan ri ''gendarme'' vaciyeno]]
'''Polis/e''' ([[Yunanki]]: ''' ἡ πολιτεία''') teno/a ke semedi asayişo sosyali seveknayene xaptıno/a. Tarixi teşkılati polisan kıhano. Tarix de tarixo antiki de tarixi polisan heta [[İmperatoriya Roma]] şono. İmperatoriya Roma de ''İrenark''i est bi u ê semedi erdê dewleti seveknayene (sıtarkerdış) kar kerdi. İrenarki erdê Roma de asayişi raşt kerdi u nizamê şari seveknê. Emma cihan de poliso/a modern/e raveri serra 1800 de vıraziyao/ya. Raveri polisi suka [[Londra]] de istihdam biyi. Suka Londra de polisê deryay, teşkılatê sukanê Parisi, Glasgowi, organizasyonanê kıhanan raê. Pêro dewleti de polisi be dewleti rê gıre dayê. [[Tırkiya]] de organizasyono verên, serra 1845 de suka [[Estanbol]]i de vıraziyao. Raveri waxto ke tede [[İmperatoriya Usmanıcan]] biya xırabe, qanunê polistan terefê dewleta newe [[Tırkiya]] ra vurniyao. Ewro [[Tırkiya]] de 250.000 (dıse u poncas hınzar) polisi esti u kar keni. Polisan teber de teşkılatê gendarmes esto u be teşkılatê polisani ra nezdiyo. Dınya de tipê polisan esti. Mısal [[Cumhuriyeto islami|dewletê ke be İslami ra idare beni]] inan de poliso/a dini/ye esto/a u ninan ri [[Erebıstanê Seudi]] de mıtawen, [[Efğanıstan]]i de ''emırbilmeruf'' vaciyeno. Dewleti ke tede eskeri zaf quwetıno, inan de polisê dewleti esti zey [[Rusya|Federasyonê Rusya]], [[Brezilya]], [[Portekiz]] u bini. Heqê polisan ca be ca vurini, mısal dewleti ke tede rejim zaf ver dero inan de heqê polisan zaf herao, emma heto bini ra tayê cayan de heqê polisan kemio.
 
== Etimolociye ==
Etimolociya vate ''polisi'' rıstımi de zuanê [[Yunanki]]<ref name="Police">Oxfordpolice</ref> (Yunankiyo kıhan) ra yeno. Zuanê [[Yunanki]] de vatey polisi yeno menay [[suke]]. Wexto ke [[İmperatoriya Roman]] erdê [[Yunan]]an gırota, eno vate kowto zuanê [[Roma]] [[Latinki]]<ref name="Police"/>. Raveri seba sukan vatene vaciyao u be zemani ra menay vate vuriya u biya seveknayış. Seserra 19. de eno vate heme zuanê [[Ewropa]] kowto.
 
== Referansi ==
<references/>
 
[[Kategoriye:Polis]]
[[KategoriKategoriye:Meslegi]]