Şablon:Pela Seri/Nuşte: Ferqê çımraviyarnayışan

Content deleted Content added
mNo edit summary
m rocanekerdış
Line 1:
<div id="mp-tfa-img" style="float: right; margin: 0.5em 0.9em 0.4em 0em;">[[File:Asia_satellite_orthographicHachiko.jpgJPG|right|180px|]]</div>
'''Hachikō''' (忠犬ハチ公) (b. 1923 - m. 1935), cınsê [[Akita]] ra kutıkê do namdar biyo. Haçiko merdışê wayirê xo profesor [[Hidesaburō Ueno]]i ra tepeya new serri o pawıto, wıni zi biyo namdar. No kutıko namdar [[Japonya]] de wılayetê Akita de qezay Odate de maya xo ra zao. Profesor Dr. Hidesaburō Uenoy ke Universıtey [[Tokyo]]y de Fakultey Zirati de wezifa kerdêne yew leyrê [[kutık]]i diyo serra 1924 de. Ey namey Haçiko dao nê kutıki ke o zi [[Japonki]] de "heştın"o, wıni maney cı esto. Haçiko ke cınsê akita ra kutıkê do sıpê biyo, her [[şewdır|şodır]] pê wayirê xo şiyo istasyonê metroy, embazê eyê rae biyo.
'''Asya''', panc [[qıta|qıta]]nê dınya ra yewa. Enê panc qıtanê pêroyine ra tewr gırda (riyê erdê xo 43 810 582&nbsp;km²o), tewr sıxleta (nêzdiye %60 hometa dınya na qıta dera), tewr berza (Koyê Everesti ena qıta dero, berziya xo 8 849 metreya). Asya rocvetışê [[Ewropa]] dera. Dormey Asya de [[Deryao Sıpê|Deryao Miyanên]], [[Deryao Sur]], [[Okyanuso Pasifik]], [[Okyanuso Arktik]], [[Okyanuso Hind]], [[Koyê Urali]], [[Kofkas|Koyê Kofkasi]], [[Deryao Siya]] u [[Deryay Xezeri]] estê. Kışta nıfusi ra ê yewıno u erdê cı zi zaf hirao ke ey keno numara yewıne.
 
Haçikoy her roce wayirê xo oğır kerdêne, tepeya zi ageyrêne. [[Şan]] zi ageyrêne verê berê istasyonê metroy u reyna wayirê xo pawıtêne. Cokao ke kutıko baqıl biyo, ey şao satanê şiyayış u ameyışê wayirê xo bıhesabno u bıfıkırno ke wayirê xo kamci rae ra şiyo, eyni rae ra yeno. Haçiko u profesor dı serri piya cıwiy. Haçikoy yew serre pêro her [[şodır]] wayirê xo ardo keyberê metroy, her [[şan]] de zi verê keyberê metroy de o pawıto. Sata xo qet şaş nêbiya. Rocê wayirê xo profesor universıte de krizê qelbi ra merdo.
Kışta etimolocike ra rıçıkê namey ena qıta zêde weş nêzaniyeo. Ena qısa sero xeylê versiyoni estê. Heto yew ra vaciyeno ke serra -440ıne de (verê İsay) Herodoti nuştanê xo de dınya kerda hirê letey. Be ena geyım namey yew letey Asya no pıra ke o wext Asya teyna semedê Asya Minore rê vaciyao, yani [[Anatoliye|Anatoliya]] ewroêne rê, çıke semedê Grekan o wext hirê dınyay biy: [[Yunanıstan]]o ewroyên, [[Mısır]]o ewroyên u Anatoliya ewroyêne). Gorey enê versiyoni ena çekuye zıwanê Akkadan ra yena. Maney cı xo zi, semedê roci, veciyayış, berzbiyayışo. Hetê kultur u din, zıwan u kulturi ra zi ena qıta xêyle dewlemenda. Mesela xêylê dini/rayi zey [[Musewitiye|Yehudiyiye]], [[İsewitiye|Xırıstiyaniye]], [[İslam]], [[Budizm]] pêro ena qıta de veciy, naca ra biy vıla. Xêylê medeniyetê, zey [[Sumer]], Akkad, Babil pêro enê erdan de riyê dınya diyo ''[[Asya| dewamê cı...]]''
 
Haçiko merdışê profesori ra tepeya new (9) serri her şan dı ameo verê keyberê metroy u pawıto ke profesor bêro. New serri ra tepeya zi o zi merdo. Sedaqatê nê kutıki o zaf kerdo namdar. Ewro verê metroy [[Tokyo]] - [[Shibuya]] de heykelê cı vıraziyao, esto. Sero film zi anciyao ''[[Haçiko| dewamê cı...]]''
 
__NOEDITSECTION__