Ayasofya: Ferqê çımraviyarnayışan

'''Ayasofya''' ([[Yunanki]]: ''Aγία Σοφία'', namey cıyo pêroyi: Ναός τῆς Ἁγίας τοῦ Θεοῦ Σοφίας, [[Latinki]]: ''Sancta Sophia'' ya zi ''Sancta Sapientia'') banê do gırdo, tarixiyo, muzeyo, katedralo ke [[Estanbul]] dı ca gêno. [[İmperatoriya Bizansi]] ra imperatoru [[Justinianos I|Justinianos I]]i o vıraşto, miyandê serranê 532-537 dı Estabol dı nêmadey tarixi sero merkezê sûka kıhane dı vıraziyao, katedralê patrikano, planıno, bazilikayo. Serra 1453 dı [[İmperatoriya Usmanıcan]] ra [[Mehmed I]]i Estanbol vısto ra xo dest, no katedral çarno a, kerdo camiya mısılmani. Serra 1935i ra nat zi no katedral zey muze xızmete dano cı.<ref name="BrA">{{Cite web |title=Archnet/Hagia Sophia |url=http://archnet.org/library/sites/one-site.jsp?site_id=2966 |access-date=2017-01-11 |archivedate=2009-01-05 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090105062813/http://archnet.org/library/sites/one-site.jsp?site_id=2966 }}</ref> Hetê mimariya xo ra Ayasofya plananê [[bazilika]] u merkezi kenê têmiyan, tipê bazilikay kubeyıni ra yew bano, be karakteristikê ravêrdışê kuban u sistemê kırıştışi ra tarixê mimari dı cayê do gırd gêno.

 

 

1453 dı Usmanıcan [[kılisa]] çarna a [[camiye]], sultanê [[Usmanıc]]an [[Mehmed I]]i mozaikanê cı ra figurê ke merdımê, ê texrib nêkerdê badana kerdê u aniya mendê. Key camiye biya [[muze]] mozaiki reyna veciy miyan. Ewro Aya Sofya bano yewın u xas niyo, bano hirêyıno yani kılisa hirêyına. Coka zi aye zey Ayasofya Hirêyıne şınasiyena. Dı kılisê verêni isyanan dı rıciy, miyan ra wedarıtê. Kuba cı demê Bizansi dı zaf reyi rıciya, [[Mimar Sinan]]i bani rê dêsê newey kerdê cı, o taw ra nat zi nêrıciya.