Ester: Ferqê çımraviyarnayışan

Content deleted Content added
Xoser (werênayış | iştıraki)
mNo edit summary
Xoser (werênayış | iştıraki)
mNo edit summary
Line 1:
[[Image:Göttingen-Esther.Rolle.0.JPG|thumb|300px|Kîtabê Ester]]
'''Ester''' ([[İbraniki]]:אֶסְתֵּר u [[İngilizki]]:Esther) zerri [[Tewrate]] ra nameyenameyê yew (yo) kitabekitaba.
 
[[Tewrate]] de qismo ke yahudiyan miyan de tewr (en) zaf yenu wendiş ra yew zi Ester u. Ester, seserran o ke keyani [[Musewitine / Cuhudine|yahudiyan]] de, bilxessa Purim de her serr yenu wendiş. Ester, [[Musewitine / Cuhudine|yahudiyan]] miyan de yew kitabo namdar (populer) u. Ester, yew kitabo ke, kameyi (kimligi) [[Musewitine / Cuhudine|yahudiyano]] mili u wahari xo viciyayişi ifade kenu. Pur, sey roc dişmenan ra xelesiyayişi, roc xovirardişi u yenu bimbarik kerdiş. No kitab nameyi xo, nameyi na keynek ra, yani Ester ra genu.
Line 7:
Meseleyê Esteri, teqriben VI (Veri Isayi) 486-465 de qewimiya. Nameyi qiral Ahaşveroşi [[tarix|tarix]] de sey Xerxes viyerenu. [[İbraniki]] (hebru) de (u [[Tewrate]] de) "Akhashverosh" nusiyenu. [[İngilizki]] "Ahas-uerus" u. Tayê tekstani ibraniki de sey "Xerxes" zi yenu vatiş. Latinki de zi sey "Xerxes" viyerenu. Xerxes, miqabili Ahaşveroşi yo. Ahaşveroş (Xerxes, Xusrev) laji qiral Dariyusi u qiraliçe Attosa yo, wexti bayki xo ([[Dariyus]]i) de duyes serri sey naibi [[Babil]] de hukumdarey kerda. "Qirali keldaniyan Belşatsar a şew kişiya. Qirali medan Dariyus wexto şêşt u di serre bi qiraley girot"
 
Şuşan ([[Latinki]] Susa, [[İbraniki]] Sushan) yew deme paytexti elaman biyu. Cuwa pey Dariyuso Yewin ([[Dariyus|Dariyus]] I) newe ra imar kerdu. Yew deme biyu merkezi idari ey medan/persan. Şuşan ewro [[İran]] de yew ca yo. [[Iranİran]] [[İskendero Gırd]], Şuşan işgal u talan kenu. M. A. Dielafoy reya verên Şuşan de yew cigêrayişo [[arkeoloci|arkeolojik]] virazenu. Şuşan de odayi qirali, harem, "cenet" (bexçeyi ceneti), qenali awka ke royo nizdi ra arda, viciyeni orte.
 
==Name Ester==
Nameyi Ester ser o zi zaf munaqeşe estu. Nameyi Ester o raşt bi [[İbraniki]] Iddessa (Hadassah, 'myrtle') yo. Wina eysenu ke Ester ya nameyi Homayê (ilahe) Babilan Iştar (Ishtar) ra, yan zi [[FariskiFarski]] "sitar, 'star' ra yenu. Wexti sumeran u [[Babil|Babiliyan]] de Iştar nameyi "Xanimê Homayan" o. (50) Iştar, sumeran u [[Babil|Babiliyan]] het de, nameyi "Xanimê Homayan " o La esli xo de, no name, yani 'Ester', yew nameyo [[Fariski]] yo. Manayê ci zi "estare" yo.
 
*[[Zazaki]] de 'estare', 'astare', 'istare' yo. (yıldız)
*Pewlewki/[[FariskiFarski]] de 'ster', 'star', 'starek'. (yıldız).
*Vaşti (Waşti) zi yew nameyo kirdki u pehlewki/fariskifarski yo. Zazaki de manayê "Waşti" bi tirki "sözlü", "nişanlı" u ge-ge zi "güzel sevgili" ya. Pewlewki/fariskifarski de çekuyê "Vaşti" (vêşt, vêşti) manayê rind (güzel) de yo.
 
==Statuy kitabê Ester==