Cihano Miyanên
Cıhanê Miyani yew erdo ğeyaliyo u yew erdo ke terefê J. R. R. Tolkien ra vıraziyao. Cihano Miyanên romananê J. R. R. Tolkieniyê fantastikan de ca gêno u Efendiyo Engıştaneyan u Hobbit de, miyandê ninan de zaf namdaro. Namey Cihanê Miyanêni mitolociya Cermeni ra yeno u be namey oricinali ra namê cı Midgardo. Eyni zeman de Cihanê Miyanên ra Middenheim, Manaheim u Middengeard zi vaciyenê. Gorey mitolociya Cermenan ra Midgard asmênan miyan de ca gêno u be namey Bifrösti ra, uca de pırd esto u no pırd Cihanê Miyanêni ra raya veciyayışiya u cihanê Homayan Asgard ra raya şiyayışiya. Bınê Cihanê Miyanêni de welatê merdeyan Hel esto. Asmên yeweiyayışê newe ra, cihanê fiziki ra ameyo meydan. Tayê cihanan ; cihanê merdıman (Midgard), cihanê elfan (Alfheim), cihanê cuceyan (Niðavellir), cihanê Homayan (Asgard u Vanaheim) u cihano gizan/dewan (Jotunheim ve Muspelheim).
| Cihano Miyanên | |
|---|---|
  | |
| Melumat | |
| Xısusiyet | Fictional continent |
| Wılayet | Arda |
| Leteyi | Beleriand, Rohan, Gondor, Arnor, Mordor, Rhovanion, Harad, Rhûn, Cuiviénen û Hildórien |
| Xerita | |
Cayê cı
bıvurneCayê Cihanê Miyanêni rocvetışê Deryayê Gırdi de ca gêno. Zafêrê efsaneyanê Tolkieni ena mıntıqa de vêrenê ra. Eseranê Tolkieni de Cihanê Miyanêni de zemanê tewr verêni de qet koy, roy u ê bini nêvıraziyayi u cihan vengo. Wexto ke cihan veng biyo, tewr verên cihan de mıntıqa Amani ca gırewto u rocawan de mıntıqê bini biyê. Miyandê erdi de zi Cihano Miyanên ca gırewto. Namê miyani zi tiya ra yeno. Homayanê mitolocikan ra tepiya koy, roy, mıntıqey u şari vıraziyayi.
Şari
bıvurneBiyayışê cihanê miyanêni ra pey Homao mitolocik inca de tayê şari vıraştê. O tewr verên merdımi vıraştê u inan ra pey be rêze ra piya ê bınêni vıraziyayi;
- Adûnaicki
- Czarna Mowa
- Khuzdûl
- Rohirricki
- Westron
- Avarin
- Doriathrin
- Ent
- Drúedainicki
- Iglishmêk
- Mátengwië
- Nandorin
- Elf
- Talisk
- telerin
- Valarin
Heqa cı de kıtabi
bıvurneHeqa Tolkien u cihanê cı de zıwanê İngılızki de heta enıka zaf eseri nusiyayê. Tayê inan:
- The Complete Guide to Middle-earth, Robert Foster – kılawuzê Yüzüklerin Efendisi
- The Annotated Hobbit, Douglas Anderson – Hobbit
- The Road to Middle-earth, Tom Shippey – heqa eserê Tolkien' de yew esero linguistik
- The Atlas of Middle-earth, Karen Wynn Fonstad.
- Journeys of Frodo, Barbara Strachey – atlaso Efendiyo engıştaneyan