Dinê İranki bawerkerdışê kı rıçıkê xo İrani ra gênê u İran ra veciy, inan rê vaciyenê.

Demê Antiki dı bawerkerdışê İranki

bıvurne
  • Dino proto-İranki:[1] Yewbinan ra ciya pratikê bawerkerdışê kı demê veciyayışê şaranê İranki dı veciy u resay. Eno din yewna veciyayışê dinê Hindki ra zi tesır kerdo.
  • Zerduşti: Eyro nameyo serên vêniyeno kı zaf mıxtelif din u kerdışê diniyê kı İranıcan demanê verênan dı vetê u kerdê, êyê. Enê bawerkerdışi kulturê şaranê İrankiyan rê kerd tesır.
  • Zurvanizm: Demê Axamenışanê peyêni dı veciyo, monisto u dualisto, şiyo heta demê Sasaniyan.
  • Mandeizzm: Dino gnostiko kı monoteisto, zanayışê cıwiyayışi geyreno cı, tayêna doktrin u musnayışan ra ameyo pêra.
  • Maniheizm: Gnostizimo diteistiko kı seserra 3yıne dı veciyo, bınê tesırê Mandaizmi dı mendo. Kamci merdımê kı enê dini ra bawer kerd, inan "Piyê Gırdiye" ra (Farskiyo Kıhan: pīd ī wuzurgīh) bawer kerd.
  • Mazdaizm: Gnostisizmo proto-sosyalisto kı seserra pancıne dı demanê peyênan dı veciyo, ey wayiriyê çiyan geyray cı.
  1. Relating Religion: Essays in the Study of Religion by Jonathan Z. Smith