Zazakipediya:Zazakiyê Grafematikio Standard

Zazakiyê Grafematikio Standard:

Sufiksi bıvurne

  • Peybend -ış zıwano standard de naman ifade keno.
  • Peybend -en zıwano standard de wextqısan ifade keno.
varyantê çekuye çekuya standarde eslê çekuye netice
nuştoğ, vatoğ, kerdox, vıraştox -oğ ermenki: -oğ oɫ Şablon:Done
dewıc, dewıj, dewız -ıc Şablon:Done
kerdış, bermayis, gırewtış, qırayis -ış farskiyo miyanên: -ışn Şablon:Done
kerdene, kerdenı, kerden -en farskiyo miyanên, partki: -en Şablon:Done
verên, miyanên, verin, miyanin -ên Şablon:Done
zürker, zürkar, nuşkar, wendekar, karker, karkar -kar ewıstki: kāre- Şablon:Done

Prefiksi bıvurne

varyantê çekuye çekuya standarde eslê çekuye netice
ni-, nı-, nê- (nımune: nêweş, nêkeno) nê- ewıstki: ne- Şablon:Done

Zemiri bıvurne

Zemirê kesan:

pers/num varyantê çekuye çekuya standarde eslê çekuye netice
Rectus
1.sg. ez, az ez ewıstki: ezêm, partki: ez Şablon:Done
2.sg. tı, tu tu ewıstki: tū-, farskiyo khan: tu- Şablon:Done
3.sg.m. o, u, aw, wı o partki: ō Şablon:Done
3.sg.f. a, aya, ya a Şablon:Done
1.pl. ma ma ewıstki: āhmāke- Şablon:Done
2.pl. şıma, sıma şıma ewıstki: xşmāke- Şablon:Done
3.pl. ê, i ê Şablon:Done
Obliquus
1.sg. mı(n), mın mı(n) partki: men Şablon:Done
2.sg. to, tu, tü, tı to Şablon:Done
3.sg.m. ey, yı, yi, i ey Şablon:Done
3.sg.f. aye, aya, yê aye Şablon:Done
1.pl. ma ma ewıstki: āhmāke- Şablon:Done
2.pl. şıma, sıma şıma ewıstki: xşmāke- Şablon:Done
3.pl. inu, inan, yin inan Şablon:Done

Sufiksê zemiranê kesan:

varyantê çekuye çekuya standarde eslê çekuye netice
ezan, ezon, ezane, ezune, eza, ezu, ezo ezan farskiyo miyanên, partki: -ān (konyunktif) Şablon:Done
tıya, tıyi, tıyê, tıyay tıyay farskiyo miyanên: -āy (konyunktif) Şablon:Done
oyo, uyu, awo oyo partki: ō Şablon:Done
awa, aya, ayawa  
mayim, mayime, mayi, mayê farskiyo miyanên: -ēm  
şımayê, şımayi şımayê farskiyo miyanên: -ēd Şablon:Done
êyê, iyi êyê farskiyo miyanên: -ēnd Şablon:Done

Zemirê demostrativi:

pers/num varyantê çekuye çekuya standarde eslê çekuye netice
Rectus
Maskulin no, eno, ano, ın, en no, eno Şablon:Done
Feminin na, ena, ana, ına na, ena Şablon:Done
Plural nê, enê, ani, ni, ıni nê, enê Şablon:Done
Obliquus
Maskulin ney, eney, ani, ni, ıni ney, eney Şablon:Done
Feminin naye, enaye, anaye, ınaye naye, enaye Şablon:Done
Plural ninan, eninan, aninu, ninu, ınin ninan, eninan Şablon:Done

İzafe bıvurne

Kasus singular masculine singular feminine plural eslê çekuye
Rectus -a
Obliquus -a -an-ê farskiyo miyanên: -ān
Kasus Formê be izafey mane
Rectus her-ê ciran-i komşunun (eril) eşeği (eril)
. her-a ciran-i komşunun (eril) eşeği (dişil)
. her-a ciran-e komşunun (dişil) eşeği (dişil)
. her-ê ciran-i komşunun (eril) eşekleri (çoğul)
. her-ê ciran-an komşuların (çoğul) eşekleri (çoğul)
Obliquus her-ê ciran-i komşunun (eril) eşeğini (eril)
. her-a ciran-i komşunun (eril) eşeğini (dişil)
. her-a ciran-e komşunun (dişil) eşeğini (dişil)
. her-an-ê ciran-an komşunun (eril/dişil) eşeklerini (çoğul)
. her-an-ê ciran-an komşuların (çoğul) eşeklerini (çoğul)

Atributi:

funksiyon kasus genus substantive adjektive mane
Prädikativ Rectus m.sg. her-Ø gewr-o eşek (eril) gridir
. . f.sg. her-e gewr-a eşek (dişil) gridir
. . pl. her-i gewr-ê eşekler grilerdir (çoğul)
Attributiv Rectus m.sg. her-o gewr-Ø gri eşek (eril)
. . f.sg. her-a gewr-e gri eşek (dişil)
. . pl. her-ê gewr-i gri eşekler (çoğul)
Attributiv Obliquus m.sg. her-ê gewr-i gri eşeği (eril)
. . f.sg. her-a gewr-e gri eşeği (dişil)
. . pl. her-an-ê gewr-an gri eşekleri (çoğul)

Wextqıse bıvurne

Wextê nıkay (present) indicative:

varyantê çekuye indicative eslê çekuye netice
manenan, manenon, manenane, manenune, manena, manenu, maneno ez manenan farskiyo miyanên: -ān Şablon:Done
manena, maneni, manenê, manenay manenay farskiyo miyanên: -āy Şablon:Done
maneno, manenu o maneno partki: ō Şablon:Done
manena a manena Şablon:Done
manenim, manenime, maneni, manenê farskiyo miyanên: -ēm  
manenê, maneni şıma manenê farskiyo miyanên: -ēd Şablon:Done
manenê, maneni ê manenê farskiyo miyanên: -ēnd Şablon:Done

Wextê nıkay (present) continuative:

continuative eslê çekuye netice
ezo manenan farskiyo miyanên: -ān Şablon:Done
tıyay manenay farskiyo miyanên: -āy Şablon:Done
oyo maneno partki: ō Şablon:Done
awa manena Şablon:Done
mao manenime farskiyo miyanên: -ēm  
şımaê manenê farskiyo miyanên: -ēd Şablon:Done
êyê manenê farskiyo miyanên: -ēnd Şablon:Done

Wextê nıkay (present) subjunctive:

subjunctive eslê çekuye netice
ez bımanan farskiyo miyanên: -ān Şablon:Done
bımanê farskiyo miyanên: -ēh Şablon:Done
o bımano partki: ō Şablon:Done
a bımano partki: ō Şablon:Done
ma bımanime farskiyo miyanên: -ēm  
şıma bımanê farskiyo miyanên: -ēd Şablon:Done
ê bımanê farskiyo miyanên: -ēnd Şablon:Done

Wextê nıkay (present) imperative:

varyantê çekuye imperative eslê çekuye netice
- - - -
bımane, bımanı bımane Şablon:Done
bımano, u bımanu o bımano partki: ō Şablon:Done
bımano a bımano partki: ō Şablon:Done
bımanime, bımanim bımani, bımanê ma bımanime farskiyo miyanên: -ēm  
bımanê, bımanên, bımanin bımanên Şablon:Done
bımanê, bımani ê bımanê farskiyo miyanên: -ēnd Şablon:Done

Wextê veri (preterite):

indicative continuative
ez mendan ezo mendan
menday tıyay menday
o mend oyo mend
a mende awa mende
ma mendime mao mendime
şıma mendi şımaê mendi
ê mendi êyê mendi

Wextê veri -gumankerdene- (perfect):

indicative continuative
ez mendan ezo mendan
menday tıyay menday
o mendo oyo mendo
a menda awa menda
ma mendime mao mendime
şıma mendê şımaê mendê
ê mendê êyê mendê

Wextê veri -raverberdene- (imperfect):

varyantê çekuye indicative subjunctive eslê çekuye netice
mendêne, mendên, mendin ez / tı / o / a / ma / şıma / ê mendêne ... bımendêne partki: -ahên  

Wextê veri ra raver (pluperfect):

indicative
ez mend bi
mend bi
o mend bi
a mend bi
ma mend bi
şıma mend bi
ê mend bi

Wextê veri ra raver (pluperfect):

participium neri ma[y]ki xeylê
agentive - - -
preterital mende mendiye mendey

-e / -, -ı, (-y), -ye bıvurne

  • Peybend -e çekuya de maykiye ifade keno. No veng taê fekanê Zazaki de vurriyo, biyo ı ya ki nêmendo, erziyo u biyo vindi.
varyantê çekuye çekuya standarde netice note
dae, daye dae Şablon:Done ae
ma, mae, may, maye mae Şablon:Done

Vocative bıvurne

-o bıvurne

  • Vocative, halê vengdayışio neri
varyantê çekuye çekuya standarde netice
apo apo Şablon:Done
babo, bavo, bawo babo Şablon:Done


-ê / -yê bıvurne

  • vocative, halê vengdayışio mayki
varyantê çekuye çekuya standarde netice
daê!, dayê! ?  
waê, wa ?  

Bıvênên / qayt ke bıvurne