Almanya
Almanya (be Almanki: Bundesrepublik Deutschland) yew dewlete ke merkezê Ewropa dera. Zımey Almanya de Danimarka, veroc de Awıstırya û İswiçre, rocawan de Fransa, Luksemburg, Belçıka, Holanda, rocvetış de Polonya û Çekıstan estê. Paytextê Almanya Berlino.
| Almanya | |
|---|---|
.jpg) | |
| Desmal û Arma | |
  | |
| Melumat | |
| Ware | Dewleta hegemonyal |
| Embıryani | Danimarka, Polonya, İswiçre, Fransa, Luksemburg, Belçıka, Hollanda, Awıstırya û Çekya |
| İdare | Government of the Federal Republic of GermanyBundesrat |
| Erd | 357 587,77 km2 |
| Nıfus | 84 358 845 |
| Hıkumet | Cumhuriyet |
| Serdar | Frank-Walter Steinmeier |
| Kodê telefoni | +49 |
| Leteyê saete | UTC+01.00 |
| Kodê interneti | .de |
| Zıwano resmi | Almanki |
| Merş | National anthem of Germany |
| Cayo tewr berz | Zugspitze |
| Cayo tewr nızm | Neuendorf-Sachsenbande |
| Pere | Ewro |
| Ravêrşiyayışê heqa merdıman | 0,94 |
| Xerita | |
.svg) | |
Tarix
bıvurneDewleta Almanya eyaletan ra yena pêra (mıteşekkıla); 16 eyaleti estê. Almanya Federale ezaya NATOy, Yewiya Ewropa, Mıletê Yewbiyayey, G8 û G4iya.
Yewiya Almanya serra 1871ıne de vıraziya. Verê coy, dıwelê xoyê padişayiye (qraliye) zaf biy. Feqet Herbê Dınyayê I. û II. de dewleta Almanya kerd vindi. Herbê Dınyayê II. de dewleta Almanya biye letey, Almanyaya Rocvetışi û Almanyaya Rocawani niyay ro. Serra 1989ıne de dıwelê Almanya biy yew, amey pêser.
İklım
bıvurneİklımê Almanya zaf honıko. Hetê zımey (vakurê) Almanya serdıno. Semedê Gulf Streami (awa honıke) ra hewayê Almanya zaf serdın niyo.
Sûki
bıvurneSûkê gırdi:
- 1. Berlin, nıfus: 3.391.407.
- 2. Hamburg, nıfus: 1.736.752.
- 3. Munix, nıfus: 1.296.537.
- 4. Köln, nıfus: 975.907.
- 5. Frankfurtê Maini, nıfus: 657,126.
Sûka Frankfurt am Maini zaf raver şiya. Frankfurt de banê xeylê berzi estê; Frankfurt bacarê dewizio, paytextê borsayo, merkezê iqtısadê Almanya û Ewropayo.
Nıfus
bıvurneNıfusê Almanya 83 milyono. 7 milyon merdumê ğeribi estê. Şarê Zazayan û Tırkan, Kurdan ra û ê binan ra zi Almanya de cıwiyenê. İtalyani, Sırbi, Xırwati, Boşnaqi, Urusi, Yunani zi estê. Romani (Aşıqi), Sorb û Danimarkıci zi rew ra estê, nê şenıkiye (eqalliyet) mariyenê. Sorb û Danimarkıci wayirê heqa zıwan û kulturê. Sorbi zafêr rocvetışê Almanya de cıwiyenê.
Dinê Almanya Xıristiyaniya (itıqadê mıletê Almani Protestan û Katoliko), feqet dino resmi niyo. Tayê Mısılmani, Musewiy û ateisti ki estê. Zıwano resmi Almankiyo.
Coğrafya
bıvurneSindorê Almanya 357,021 km2 ca tepışeno. 349,223 km2 xo kerê ra, 7,798 km2 xo çımey awan ra arêbiyayo. Almanya gorey senciya erdi Ewropa de 7ıne, Dınya dı 63ıne rêze dera. Almanya dê cayo tewr berz koyê Zugspitzeyo. Berzeya nê koy 2960 metreya. Cayanê berzan ra cayanê nımıza resayış serê Rhine, Elbe û Tuna sera beno.
İdare
bıvurneAlmanya de 16 eyaleti (Bundesland), 39 Warey (Regierungbezirk), 429 qezay (Kreis), 11130 reyi belediyey (Gemeinden) estê.
Eyaleti
bıvurneEkonomiye
bıvurneEkonomiya Almanya zaf qewetına. Ewropa de rêza yewıne dera. Feqet rocawanê Almanya zaf peyser mendo. Teknolociya Almanya zaf be qaliteya. Almanya zaf wasıtan (otomobilan) vecena. Volkswagen, Opel, BMW, DaimlerChrysler (Mercedes) Almanya de vıraziyenê. İdxalatê (eksport) Almanya zafo. Almanya hetê idxalat ra dınya de rêza yewıne dera. Dınya de 500 şırketanê tewr gırdan miyan de 37 şırketê Almanya estê. Nê tewr gırdi ki Daimler, Volkswagen, Allianz SE, Siemens, Deutsche Bank, E.ON, Deutsche Post, Deutsche Telekom, Metro û BASFê.[1]
Gıreyê teberi
bıvurne- Sitey Almanyao resmi Archived 2008-04-21 at the Wayback Machine
Çımey
bıvurne- ↑ Global 500 Almanya, resayış = 26-11-2007