Zazakipediya:Süryalizm: Ferqê çımraviyarnayışan

''Nuştoxê na maqale '''Faruk İremet''' o.''

Eger merdım bewno vateyê süryalizım, merdım nêy vateyê Fıransızki[[Test-wp/diq/Fransızki|Fransızki]] vineno ''Sur'' u ''Realite'', nêy dıdı vatey zi yeno na méne (mana); ser(cor) u raştey.

Na zi kokê süryalizım o, Seriraşteyi rê resayen. Vinayış u manifesto yê xü dı [[Test-wp/diq/André Breton|André Breton]] héreketi wuni nusneno. "Waştena süryalizım, wazeno insani bıkero serbest. Civilizasyonê [[Test-wp/diq/Yewina Ewropa|AwropaEwropa]] insanan kerdo lete lete. Qeçeki kı serbest çımê xü akenê [[Test-wp/diq/dınya|dınya]], bı [[Test-wp/diq/fıkri|fıkrê]] mantıqi u bı normê çorşmeya ma yê resnenê." Bı na raya merdım fantasiyê qeçekan fetısneno. Qandê süryalistan fantasi quwetê [[piskolojiyê]] heri mühim o. Çendı zi ma na prensip héyalanê xü dı nımneyo se zi, fına zi fantasi sereyê ma dı xü nımneno. Bı yarametey a vatışê hewnan, otomotik ma şenê nuşan dı u resman dı êy nımıte raştey vecê roşnayey. Hedefê süryalizım çi u ez wazeno biyaro pêhet u bı na raya bıreso Süryalizım, Serıraştey u dıma bı naya raya bı kewo ser.

[[Test-wp/diq/André Breton|André Breton]] (1896-1966) bı kıtabê xü yê, 1924 dı, "Manifest du surréalism" [[(Manifeto yê süryalizım)]] dı xetê idoloji
[[Test-wp/diq/ideolociy|ideolociy]] yê xü nuşneno. Name yê kı bı süryalizım a aseno [[Test-wp/diq/André Breton|Breton]], Elved u Tzara. [[Test-wp/diq/kıtabi|Kıtabê]] kı bı nam u vengo "Les Vase Communecant" (kı na kıtab, teori yê verênê süryalizım o). Hetê süryalist konst (resım) zi, o kı sıfte merdım vineno "Zırafe yê veşaye" [[Test-wp/diq/Salvador Dali|Salvador Dali]] (1935), "Resım" Rene Magritte i yo. (1935). Sere yê "wayê siyın" Esaias Thoren (1940). Şıma do pers kerê, Senin merdım şeno bı zano kı ju çi süryalistiki yo? Merdım şeno bı no şekla çiyê süryalizımi bıvino. Héyal u hewni vıcênê merdımi ver bı şeklê konstiya (resım u heykel u.ê.b). Waştena u hedefê süryalizımi "Sere hewadayen da bı raştey, bı héme şekla goştarey nê kerdenı u bı héme rayan a sabotaj".

Kokê konstê süryalistiki, [[Test-wp/diq/Dadayizım|dadayizım]] ra yo. Ma va; méne (mana) süryalizımi (serıraştey o). Resımê süryalistiki éksê (pêyver) [[Test-wp/diq/Dadayizım|dadayizım]] o. Bı süryalizım a merdım wazeno bıreso sere hewadayen da bewnoxan, wendoxan. Bı diyışê (vinayışê) süryalizım gerek konst bıbo resmê héyalan, motifê bê realistiki u fantazi bıbo serbest. Ze konstê [[Test-wp/diq/Salvador Dali|Salvador Dali]]. Süryalizım, [[Test-wp/diq/Fıransa|Fıransa]] dı 1920'an dı resa u kok da. 1930 bi serê gırd biyayenı da süryalizım. Merdım şeno vaco kı süryalizım, [[Test-wp/diq/edebiyat|literatürê]] ê moderın zi bı fıkranê zü ya vırna.