Din: Ferqê çımraviyarnayışan

'''Din''', itıqad ya kizi eqido,eqıdê baweriya insania. ÇekuyÇekuya "din"i İrankiyo kıhanKıhan, [[Ewısta]], ''"daena"'' ra yeno,yena; İrankiyo Miyanên, [[Pehlewi]] ya ki [[Partki]] ra kewtokewta [[Erebki]], reyna Erebki ra kewtokewta [[Farski]], [[Tırki]] u zıwananê binan. Din, raya ispat-kerdışisbatkerdışi ra nê, raya bawer-kerdışbawerkerdışi (inam kerdışinamkerdış) ra şono. Baweriya insani be yew ya kizi zêde Homay[[Homa]]y ke merdum pê menay heyati ifade keno. Dinê gırdi serê dınya de [[İsewitineİsewitiye]], [[İslam]], [[Budizm]], [[MusewitineMusewitiye]] mariyenê. İtıqadê kıtaban ra geyrğeyri yew kizi itıqadê tebiiy estê. TaêTayê dinê tebiiyan u kıtaban ra ki kewtê têmiyan u senteze kizi vıraşta.

== Kıtabê Mıqeddesimıqedesi ==

[[TewratTewrate]], [[İncile|İncil]] u [[QuranQurane]] (Qurun) hirê kitabikıtabê muqedes imıqedesê. [[QuranQurane]] de [[ZeburZebure]] zi zey yew kitabokıtabo muqedesmıqedes yenuyeno qebul kerdışqebulkerdış. No kitabkıtab Dawıdi[[Dawıd]]i rirê amoameyo. NoNa derheqderheqe de ayetiayeta Qur’aniQurane vunuvana: "Dawıdi rê zi ma ZeburZebure deydayê cı." (2) ManayiMenay ZeburiZebure "sahifesehifa" ya. (3) LaLabelê her dı dinanidinanê binan de ZeburZebure seyzey yew kitabokıtabo xoser nıamoniamo (nıumo) qebul kerdışqebulkerdış. Zebur,Zebure yew qısmiqısmê Tewrati yoTewrateyo. Tewrat,Tewrate [[Musa]]y rirê amoameya u kitabikıtabe yahudiyan (cuyan) o[[Yehudi]]yana. [[İncileİncil]], [[İsa]] rirê amoameyo u kitabikıtabê xıristiyanan o[[Xıristiyan]]ano. Qur’anQurane zi [[Mıhemmed]]i rirê amoameyo u kitabikıtabê [[mısılmanMısılman]]ano. Nê hirê heme din u kitabikıtabi, ê "semavisemawi" yê, yaniyanê din u kitabikêtabê heq i[[Heq]]iê. HomayiHomay yew u tek qebul kenikenê.

Merdım rey-rey yew kitabkıtab çeng gırangi vunenuvêneno, lalabelê her gırang çiçiyo kode newe tede veynenuvêneno, her gırang yewna netice tıracı ra vecenuveceno. No bıney zi dem u eleqeelaqe (intreseinterese) ra gırêdaye yogırêdayeyo. Merdımi rırê çıneyçı ke lazım bubo, ey hinya rehet veynenuvêneno. Cuwa ver, wexto mıke merdım nê kitabikıtaban wendiyenbıwano, tayê meselanmeseli zaf diqetidiqetê mıcı nıantênnêancenê. Mavajı ke hetiHetê [[tarix]], [[zıwan]], kultur, [[edebiyat]] u folklori yara nê kitabikêtabi mıcı rirê zaf balkêş nibiynêbenê. Tesiro ke nê kitabankıtaban mıletan sersero o vırêştuvıraşto hend mıhim niyebınêbi. NareyMerdım ke mı nê kitabikıtaban seraser wendibiwano, mı tayê çiyçiyanê neweyineweyan tede diyvêneno. Bilxesa TewratTewrate de. XeletĞelet yanya zi raşt TewratTewrate de xêlek yewxeylê melumato tarıxitarixi estuesto. Medan[[Med]]an u welatiwelatê medanMedan (Medya) ser osero zi xelêkxeylê melumat danudano.

BıngeyiBıngeyê nê hirê (yanya zi çarçehar) kitabankıtaban eslê xo de [[TewratTewrate]] urayo. ÇiÇiyo koke nê kitaban dekıtaban yodero % 80 tarix, şecere u efsane (mitolojimitolociye u hikayehêkate) yiyê. Efsane u hikayeyihêkatê ke TewratTewrate de vaciyenivaciyenê pêro bıbe kılmeykılmiye İncil u Qur’anQurane de zi tekrar benibenê. ÇiÇiyo koke zêdêr,zêdêri İncil de, Isa[[İsa]] mucizan mujnenumocneno ra mileti: Isa"İsa nêweşan kenukeno weş, merdan kenukeno gani, pê yew leteyileteyê nani ya hezaranra ahezarana merdıman kenukeno mırd, kerre ra awkawıke vecenuveceno u tayê hediseyihediseyê tarixi ca gınigênê. Qur’anQurane de zi MehemmedMıhemmed mucizan mucnenumocneno ra insani. Qur’anQurane de tarixtarixi ra behs benubenuo, herbiherbê ke o wext biybiyê tede ca gınigênê. BiyeBê ninan şertişertê Islamı[[İslam]]i, ê imani, ferz u wacibi, prensibiprensibê komelki (cematki) u idari u çiçiyê wınayeniwınayêni estiestê. Ninan ra wet merdım eşkenueşkeno wacuvaco ke hem İncil de hem Qur’anzi Qurane de % 80 çiçiyo koke [[TewratTewrate]] de viyerenuvêreno, tekrar benubeno. HetiHetê efsanan, hikayanhêkatan, tarixan, mıntıqan, mıletan, bacar u medeniyetan ara nê kitabikıtabi hema hema seyzey yewbinan êyewbinanê, yewbinan kenê temam keni. Hetta bênatey [[Tewrate|Tewrat]] u [[İncileİncil]]i de hetihetê itiqadiitıqadi yara ferqo pilı çınipil yoçıniyo, cuweka ekseriya nê her dı kitabikıtabi seyzey yew kitabkıtab hesıbênihesebiyenê. LaLabelê bênatey nê kitabankıtaban de zaf ferqi u tezati zi estiestê; ca-ca tarixi, nameyinamey, hediseyihedisey yewbinan nıtepşıninêtepışenê.

Tarixê kıtabanê mıqedesan çıharçehar hezari serran ra vêreno. Nê wexti miyan de nê kıtaban ra zêdêr kıtabi nêameyê wendış. Kıtabê muqedesimıqedesi [[tarix|tarixê]] merduminmerdumiye u medeniyeti de yew caocayo muhım gênê. [[tarix|Tarix]] de sewbina kıtaban hendê nê kıtaban itıqad u emeliemelê merduman sero tesir nêkerdo. Nê [[kıtabi|kıtaban]] goreygoreyê bawermendan (inamkerdoğan) insanan rê huzır u seadet ardo, heto bin ra zi biy sebebê herban, qetliaman u felaketan. Kıtabanê mıqedesan tarixê mıletan de [[zıwan]], [[zagon|kultur]], [[edebiyat]], folklor u heyato komelki (cematki) sero zaf tesir kerdukerdo.

== PeyxamberiPeyğamberi ==

== Bewne / Qayt KeBivênên ==

* [[İsewitineİsewitiye]]

* [[MusewitineMusewitiye]] / Cuhudine([[Cıhudiye]]

* [[İncileİncil]]

* [http://www.bbc.co.uk/religion/religions Dini (Ingilizkibe İngilizki)]

* [http://www.odin.net Din (be Tırki)]

[[KategoriKategoriye:Din]]