Sima Qian
Sima Qian (司馬遷) texmini verê İsa (V.İ) 145 dı ameya dınya û sera 90 dı v.i şiyo héqeyda xü ser. Sima Qian tarixzaney Çiniyan o. O tarixografê ê Qıraliyetiyo û bı kıtabê xü yê gırd Shiji (史記) sınasêno. Na kıtaberê xü dı Sima Qian dı hézar serê tarixê Çini nuşneno.
| Sima Qian | |
|---|---|
 | |
| Melumato şexsi | |
| Dewlete | Western Han |
| Cınsiyet | Camêrd |
| Caê biyayışi | Hejin |
| Biyayış | Avant |
| Merdış | Après |
| Caê merdene | Cumhuriyetê Şariê Çini |
| Gırwe | Tarixwan, Şair, nuştekar, astrologer, Filozof, matematikwan û Asmênşınas |
| Zıwani | Çinki |
| Domani | Sima Qian's daughter (Yang Bis wife) û Sima Lin |
| Pi | Sima Tan |
Sima Qian, suka Çin, Longmen dı nezdiyê suka Hancheng ameyo dınya û wuca dı ailedê tarixograf dı biyo gırd. Piyê cı Sima Tan (司馬談) kıtabxaneyê Han Wudi dı gürweyayo.
Çı wext Sima Qian beno 10 sere xêrê piyê xü héme kıtabanê tarixi sınasneno. Sina Qian serandê xü yê vızti (20) dı mektebo meşur konfiçiuzyani Kong Anguo (孔安國) û Dong Zhongshu (董仲舒) dı bı yaremeteya pêrdê xü, héme Çini gêyreno û ser taixi çımey tarixi arêdano pêser. Nêy çımey kı Sima Qian arêdayo pêser beno çımey kıtaberê çiyê Shiji 史記. No kıtab zi, wextê xü dı piyê cı dest bı nuştenı kerd biyo. Sebebê cı waşto bı zano ka destani û qehramani sari miyan dı yenê vatış rasto. Waşto rasteya ina testiq kero. Sian Qian héme qebıri/mezelıxi qıralan gêyrayo û waşto bızano ka êy estê yan zi nê. Nêy qıralan ra taynê cı zi nêyê: Yu û Shun û nêy cayê binan zi tewaf kerdo: Shandong, Yunnan, Hebei, Zhejiang, Jiangsu, Jiangxi û Hunan.
Nêy sêyhét û tewafani dıma Sima Qian dest bı kardê newe keno û mesuliyetê zaf çiy danê cı û no tayın mıntıqaya Çini ser 110 Dıma İsa (D.İ) gêyreno.
Çı wext Sima Qıam beno 35 cı ze mesul rısenê sere éskerandê Çini. Kı wuca dı tayın éşiri barbari (êy kı Çini niyê) vınderno
Éyni ser piyê cı Sima Tan nêweş kewno û lacê xü vêydano xü hetı û lace xü rê wastena xü vano, yani kıtabê "Shiji" gerek bınuşnêyo û dıma serana na kıtaber qedêno û éyni wextan dı kıtaber qedêno Sima Qian xısnenê û hire seri hépıs rakewno û hire ser dıma hépısi kıtaberê xü ser 91 dı qedeyneno.