Zazakipediya:Mertali
Mertali ya ki çıbenoki edebiyat u folklor ra say benê. Mertali eve jêde, eve usılê sayırêni vajinê. Perskerdene de çekuyê henêni têdıma vajinê ke, peyniya ho eve usılê qafiya şikina arê, ero insani wes yena. Taê mertalu de ki usılê sayırêni çino, eve qafiye nêvajinê. Mertali wes xezelnenê. Eve perskerden u cüavdaena mertalu baqılêni u zanaoğêni isbat bena ke, kami ke fişt ra kami ser. Waxto ke veyve u deniskar bi, cêniya dığaskane ver de, cemat ke bi top, jüvini ra mertalu pers kenê, eve o tore xezelinê, pê hedıra ho anê. Vaten u perskerdena mertalu de hostaênia qesu lazıma.
Nuştoğ: Zılfi Selcan
Nımunê mertalu
bıvurne- Arqulık darqulık, des u dı qulık. (lekani)
- Bıraê de mı esto, kaleke ra miji keno. (ivrıq)
- Bıraê de mı esto, hata bêçıkê de qıne mekuyo, nésono. (meqes)
- Bıraê de mı esto, sodıri u san de berbeno. (hêni)
- Bonê baki, pırrê huraki. (dıdani)
- Bonê de mı esto, jü ustına ver de. (sungo kuvarık)
- Bonê de mı esto, jü ustıne verde ra. (sung)
- Bonê de mı esto, phonc sey male cêno, hurêndia jü xuremia vaşi nêcêno. (çê mıloçıku)
- Çar waê mı estê, cırta ho erzenê jü gol. (cızıkê manga)
- Çerxa mına çerxkerdiye, bınê merxi de rokerdiye. (zer(re)veti)
- Çiyê de mı esto, dina u diar vineno verê çêverê ho nêvineno. (çım)
- Çiyê de mı esto, don kemer ro nêşikino, don awe ro şikino. (kağıte)
- Çiyê de mı esto, gıneno awe ro hit nêbeno. (tiji)
- Çiyê de mı esto, mezela ho ve ho kıneno. (dılapa)
- Çiyê de mı esto, mı dıma nêvışino. (şiye)
- Çiyê de mı esto, to ra besto / ki esto. (name)
- Çiyê mıno çewt, peyê boni de kot. (rae)
- Çiyê mıno surkerde, bınê andali de rokerde. (piaz)
- Dare lerzena, vore erzena. (pırozıne)
- Dara mına qole bın de kerdo hole hole. (pêtage)
- Deve niyo, devey ra berzo, hemgê niyo hemgêni ra weso, ağu niyo ağuy ra thalo. (dara goze)
- Dêka de mı esta, loqlunê xo xo dıma kaskena. (derjêni u desteke)
- Dêka de mı esta, mezela xo be xo kınena. (dılapa)
- Dêka de mı esta, her roji xo pol kena. (soji)
- Dı mirçıki çar çımi, bınê vore de hardo şia, kam ke nêzano hero şia. (cüav tedero)
- Dı yê mı(nê), çar yê dinê, howt yê Tıngılfısê. (cızıkê bıze/manga/dele)
- Diko dare de, vengo Xaskare de. (tıfang)
- Gaê de mı esto, gaê de to esto, hêgaê de mı esto, hêgaê de to esto, gaê mı yeno hêgaê to weno, gaê to yeno hêgaê mı weno. Sıtê gaê mı torê beno helal ya ki beno heram? (sıtê gay çino)
- Ga qorra dım perra. (tıfang)
- Gaê de mı esto, sare bırnen sero berben. (piyaz)
- Ha ına derı da, kılaw ha sarı da (ari/ ayre)
- Herê de mı esto, bınê pizey ra bar kon. (lınge)
- Hera de mı esta, eve bar sona zerre. (khoçıke)
- Her zırra, dım perra. (tıfang)
- İp ip, sandıq çip. (goze)
- Jü waa mı esta, mezela ho eve ho kınena. (dılapa)
- Kalıkê mıno dere de çapê koreko vêre de. (areye/ayre)
- Khalıko navera, hêrdisa huya bovera. (pırd)
- Khalo şia bon ser de vejiya. (düyê lozıne)
- Khalo şia boni sero reqeşiya. (düyê lozıne)
- Kelê mıno kemer de xureme mırzoro ver de. (çenık u hêrdise)
- Koyi sera asena, jê asm u roji vêsena. (tiji)
- Lüye lüye, gınê ro şüye, fek pırnıki, bi pırrê muye. (makina porr-bırnaene)
- Manga de mı esta, awe sımena, zerre de guk ki pa sımeno (lamba qaji)
- Merde merde, fek rakerde. (meske)
- Mereka de mı esta, adır kenune ver sımer vêseno mereke nêvêsena (qılawun)
- Pencırê ba'k pır hak. ( bat- yo têr) ba'k/baba
- Peyde manena, bena derg; sona, bena kılm. (rae)
- Phonc wayi pêro zumıni rê hewayi. (tirê ke pê puçu çinenê we (vırazenê))
- Qutiya mına tolıke, dina tede kerda holıke. (radon/radyo)
- Qayısê mıno qerbeleko, bınê erdi de feleko. (mor / mar)
- Qat qat mişte, bınê ondali de ronişte. (nano/nono mişte)
- Suro, sur u çeqero; usar ke ame reqeno. (bulısk)
- To ra lerzena, wele erzena. (pırozıne)
- Tıver tija tona, zerrı vorê lekona. (ard-ardon)