Belucki

Belucki, yew zıwanê do İrankiyê zımeyê rocawaniyo ke verocê rocakewtena İrani, verocê Efğanıstani û rocawanê Pakıstani, yanê Belucıstan de qısey beno.

Belucki
Zıwano tabii
Melumat
Dewlete û mıntıqeyi	Pakıstan, İran û Efğanıstan
Amarê qısekerdoğan	7 600 000
Ware	Beluçıstan
Diyalekti	Eastern Balochi, Southern Balochi û Western Balochi
Kodê zıwani
ISO 639-2	Bal
ISO 639-3	Bal
Glottolog	Balo1260
Ethnologue	Bal
Xısusiyetê zıwani
Alfabe	Balochi Standard Orthography, Old Balochi Orthography û Balochi Roman Orthography
Keye	Zıwanê İrankiyê Zımey Rocawani

Belucki de, zey Rexşanki (Serhedki), Pencgurki, Kelarki, Serawanki, Laşarki, Kêçki, lehçeyê verê dengızi û Beluckiyê rocakewtena Hilli, mıxtelıf diyaleki estê.

Gramerê Belucki sero

Peybendê şexsan

Yewkek

Şexıs	Peybendê Belucki	Peybendê Zazaki
1.	–â(n)	-an
2.	-e	-ay
3.	-i	-o (neri) / -a (ma[y])

Xeylê

Şexıs	Peybendê Belucki	Peybendê Zazaki
1.	–ê	-ime
2.	-e	-ê
3.	-â	-ê

Halê nameyan

Belucki de dı halê nameyan estê:

-	Hal	Ebe Latinki
1.	halo raşt	casus rectus
2.	halo çewt	casus obliquus

Halo raşt de zemirê kesan

Belucki	Zazaki
man	ez
to	tı
â	o (neri) a (ma[y])
mâ	ma
şumâ	şıma
ân	ê

Halo çewt de zemirê kesan

Belucki	Zazaki
manâ	mı[n]
tarâ	to
ây	[d]ey (neri) [d]aê (ma[y])
mârâ	ma
şumâ râ	şıma
âyân	[d]inan

Zemirê wayiriye

Belucki	Zazaki
manî	yê mı[n]
tay	yê to
âyî	yê [d]ey (neri) yê [d]aê (ma[y])
me	yê ma
şume	yê şıma
âyânî	yê [d]inan

Wextqıseyi

Belucki de halo ergatif ki esto. Cokawo ke antışê wextqıseyan, wextê veri de goreyê wextqıseyanê transitif û intransitifan beno:

Wexto verên [ebe xo diyo] (preterite)

wextqıseyo intransitif

Belucki	Zazaki
man şutô	ez şiyane

Wextqıseyo transitif

Belucki	Zazaki
manâ guşt	mı[n] vat

Belucki	Zazaki
manâ tao dîst	mı[n] tı diya

Wexto verên [gumankerdene] (perfect)

Belucki	Zazaki
man şutagô	ez şiyane
manâ guşta	mı[n] vato

Wexto verêni ra raver (pluperfect)

Belucki	Zazaki
man şutagitô	ez şi bi
manâ guştaga	mı[n] vati bi

Wexto verên [raverberdene] (imperfect)

Belucki	Zazaki
man buşutenô	ez bışiyêne
manâ buguşteno	mı[n] bıvatêne

Alfabeyê Belucki

Aa, Áá, Bb, Dd, Ďď, Ee, Ff, Gg, Ĝĝ, Hh, Ii, Íí, Jj, Kk, Ll, Mm, Nn, Oo, Pp, Qq, Rr, Řř, Ss, Šš, Tt, Ťť, Uu, Úú, Vv, Ww, Xx, Yy, Zz, Žž.

Herfê vengıni

Belucki de hirê herfê vengınê kılmeki (a, i, u), panc ki herfê vengınê dergi (â, î, û, ê, ô) estê.

Diftongi

Belucki de dı diftongi estê: ay, aw

Bıvênên

• Qısebendê Belucki

Çımeyi

• Elfenbein, 1989 u Jahani, 1989
• Xerita diyalektanê Beluçki