Cumhuriyetê Efğanıstanio Demoktratik
Cumhuriyetê Efğanıstanio Demoktratik (be Farski: جمهوری دموکراتیک افغانستان, be Peştuki: دافغانستان دمکراتی جمهوریت) cumhuriyeto verêno u namê Efğanıstanio ke miyandê serranê 1978 u 1992 de guriyao. Efğanıstan de cumhuriyeto demoktratik zey ekonomik u ideolojik be Rusya gıreydao, hemkariye miyan de kar kerdo. No cumhuriyet cihan de tenya terefê heşt (8) dewletan ra şınasiyao. Tarixê 27ê Nisane 1978 de qomutanê quwetanê heway Albay Abdulkadir u eskeran hukmatê Efğanıstani ardo cêri.[1]
| Cumhuriyetê Efğanıstanio Demoktratik | |
|---|---|
| Desmal û Arma | |
.svg) .svg) | |
| Melumat | |
| Ware | Dewleta Tarixi |
| İdare | Revolutionary Council of Afghanistan |
| Erd | 647 500 km2 |
| Nıfus | 15 540 000 |
| Hıkumet | Cumhuriyeto sosyalist |
| Zıwano resmi | Peştuki û Derki |
| Merş | National anthem of the Democratic Republic of Afghanistan |
| Pere | Afghani |
| Xerita | |
.svg) | |
Tarix
bıvurnePartiya Şaria Efğanıstani (ADHP) ameya ser, hukmato newe vıraziyao u liderê partiya Demoktratike nuştekar Nur Muhammed Terakki reiscumhur keriyao. Nur Muhammed Terakki be Sowyetan suwendê ekonomik u seveknayışi rê semedê vist serran imza eşta. Tarixê 14 Keşkelun 1979i de PEŞD miyan de venganê binan veciyê, serdar Hafızullah Amin hukmat newe ra ardo cêri u xo reiscumhur ilan kerdo. Serdaro verên Taraki u tereftarê cı domê kewtışê hukmati de kışiyay. Tarixê 27 Kanun 1979i de zi liderê PEŞDi Babrak Karmal, Hafızullah Amini ardo cêr, hukmatê Amini kewto u Babrak Kamal zi xo reisocumhur ilan kerdo, serdarê Konseyê Revolusyoni biyo.
Serra 1980ıne de Babrak Karmal suwendê Sowyeti ra gore Sowyetan ra desteg waşto, eskeranê Sowyeti kewtê Efğanıstan. Tayê eşiranê Efğanan, verba Sowyetan de vêrdo ra xoverdayış. Pakistan u DAY eskeranê enê eşiretan rê destegê askeri dao. Enê eskeran xo rê mucahid vato, dormeyê hıdudê Pakistani de xo rê ca kerdo. Mucahidan, inca de verba Sowyet u Efğanıstani de xoverdayış nawıto.
Serra 1986ıne de B.Karmal, Serdariya Konseyê Revolusyoni ra veciyo u sekterê cı Necibullahi rê dewır kerdo. Tarixê 15ê Hazirane 1987i de hukmatê Efğanıstani adırbırnayış ilan kerdo u program vıraşto. Adırbırnayış dı serran ramıto u Sowyetan eskeranê xo Efğanıstan ra apey antê, hema Efğanıstan u mucahidan miyan de leci peniye nêdiya. Hukmatê Efğani heta serra 1992ıne be mucahidan mucadele kerdo u serra 1992ıne de qalıbiyao.
Referansi
bıvurne- ↑ Kabul's prison of death BBC, February 27, 2006