Dekolonizasyonê Afrika
Dekolonizasyonê Afrika, Herbê Dınya II. ra pey be mucadeley şaranê Afrikayıcan sıfte kerdo. Dekolonizasyonê Afrika raver Mısır u Liberya de dest pêkerdo. Dekolonizsyon dıme ra vêrdo ra Afrikay Veroci, Libya, Sudan u ê zi biyê xoser. Ewro Afrika de zaf tayê dewtletê koloniy estê.
Belçıka
Fransa
Almanya
Britanyaya Gırde
İtalya
Portekiz
İspanya
| Dewlete | Namey koloniya | Dewlete | Tarixê dekolonizasyoni |
| Liberya | Commonwealth of Liberia | Dewletê Yewbiyayey (Direkt niyo) | Heziran 26, 1847 |
| Mısır | Mısır | Britanyaya Gırde | 28 Çele 1922 |
| Afrikaya Veroci | Yewiya Afrikaya Veroci | Britanyaya Gırde | 11 Kanun 1931 |
| Libya | Italian Libya | İtalya | Kanun 24, 1951 |
| Sudan | Anglo-Egyptian Sudan | Mısır u Britanyaya Gırde | 19 Kanun 1955 |
| Tunıs | French protectorate of Tunisia | Fransa | Adar 20, 1956 |
| Fas | Protectorate of Morocco | Fransa & İspanya | Nisane 7, 1956 |
| Gana | Gold Coast | Britanya & Almanya | Adar 6, 1957 |
| Guyana | French West Africa | Fransa | Tışrion Verên 2, 1958 |
| Kamerun | Kamerun | Almanya; Fransa & Britanya | Çele 1, 1960 |
| Togo | French Togoland | Almanya | Nisane 27, 1960 |
| Mali | French West Africa | Fransa | Heziran 20, 1960 |
| Madagaskar | Malagasy Protectorate | Fransa | Heziran 26, 1960 |
| Cumhuriyetê Kongoyê Demokratiki | Belgian Congo | Belçıka | Heziran 30, 1960 |
| Somali | Italian Somaliland | Italya | Temuz 1, 1960 |
| Benin | French West Africa | Fransa | Tebgaxe 1, 1960 |
| Nicer | French West Africa | Fransa | Tebaxe 3, 1960 |
| Burkina Faso | French West Africa | Fransa | Tebaxe 5, 1960 |
| Côte d'Ivoire | Ivory Coast | France | - |
| Çad | French Chad | Fransa | Tebaxe 11, 1960 |
| Cumhuriyetê Afrikaya Miyanêne | Ubangi-Shari | Fransa | Tebaxe 13, 1960 |
| Kongo | Kongoyo Fransızki | Fransa | Tebaxe 15, 1960 |
| Gabon | French Equatorial Africa | Fransa | Tebaxe 17, 1960 |
| Senegal | Cumhuriyetê Sudani | Mali | 20 Tebaxe 1960 |
| Nicerya | Niceryaya İngılızki | Britanyaya Gırde | Tışrino Peyên 1, 1960 |
| Moritanya | French West Afrika | Fransa | Tışrino Peyên 28, 1960 |
| Sierra Leone | Sierra Leone | Britanyaya Gırde | Nisane 27, 1961 |
| Tanzanya | Tanganyika u Zanzibar | Britanyaya Gırde | Kanun 9, 1961 Kanun 10, 1963 |
| Rwanda | Ruanda-Urundi | Belçıka | Heziran 1, 1962 |
| Burundi | Ruanda-Urundi | Belçıka | Heziran 1, 1962 |
| Cezayir | Cezayiro Fransızki | Fransa | Heziran 3, 1962 |
| Uganda | Uganda | Britanyaya Gırde | Tışrino Verên 9, 1962 |
| Kenya | Kenya | Britanyaya Gırde | Kanun 12, 1963 |
| Malawi | Nyasaland Protectorate | Britanyaya Gırde | Heziran 6, 1964 |
| Zambiya | Rodesya Zımey | Britanyaya Gırde | Tışrino Verên 24, 1964 |
| Gambiya | Gambia | Britanyaya Gırde | Şıbate 18, 1965 |
| Zimbabwe | Verocê Rodesya | Britanyaya Gırde | 11 Tışino Peyên 1965 |
| Botswana | Bechuanaland Protectorate | Britanyaya Gırde | Keşkelun 30, 1966 |
| Lesotho | Basutoland | Britanyaya Gırde | Tışrino Verên 4, 1966 |
| Mauritius | Britanyaya Gırde | Adar 12, 1968 | |
| Eswatini | Swaziland | Britanyaya Gırde | Keşkelun 6, 1968 |
| Gine Ekvatoral | Gineya İspanyolki | İspanya | Tışrino Verên 12, 1968 |
| Gineya Bissaoy | Gineya Portekizki | Potekiz | Keşkelun 24, 1973 |
| Mozambik | Afrikaya Rocvetışia Portekizki | Portekiz | Heziran 25, 1975 |
| Kabo Verde | Portekiz | Heziran 5, 1975 | |
| Komoroy | Fransa | Heziran 6, 1975 | |
| São Tomé u Principe | Portekiz | Heziran 12, 1975 | |
| Angola | Afrikaya Rocawania Portekizki | Portekiz | Tışrino Verên 11, 1975 |
| Seyşeli | Britain | Heziran 29, 1976 | |
| Cibuti | Somaliyo Fransızkı | Fransa | - |
| Namibya | Zımeyê Rocawanê Afrika | Afrikaya Veroci | Adar 21, 1990 |
| Eritreya | Eritreya | Etyopya | Gulane 24, 1993 |
| Sudan | Sudanê Veroci | Sudan | Heziran 9, 2011 |