Zazakipediya:Roşanê Heciyan

Roşanê Heciyan (Roşanê Qürbani): Dı no Roşan dı şarê ma yo Mısılmano kı hal u wextê cı weşo şıno u Heci tewaf keno u qürbani cıkeno. Qandê coy zi namey cı Roşanê Heciyan yan zi ê Qürbani neyayo pa u vajıyêno.

Dormeyê Kabe de tewaf

No Roşan zi dina mengi bahdê Roşandê Roci (Remezani) dest pey keno u yeno. No Roşan çıhar rozi yeno bımbarek kerdenı u rameno. Zey Roşandê Roci, dı nı Roşan dı zi şewra rewê şarê ma yo Mısılman şıno Cami dı Nemazê roşani keno. No roşan zi eyni zey roşandê roci şardê ma miyan dı yeno bımbarekkerdenı. Ferqê mabêndê nê Roşan u ê Roşandê Roci no yo. Dı nê Roşani dı Qürban yeno bırnayenı, cıkerdenı. Şar Nemazdê Roşani ra vıjêno, nêvıjêno yeno keyandê xo dı dest bı cıkerdenıda Qürbandê xo keno. Ê kı hal u wextê cı weşo, gorey şertandê Ìslami vanê Qürban cıkerê. Qürban nê heywanan ra cıbeno. Deve, Ga, Manga, Viştıra, Nalı, Camusı (Gamêşı), mi, Beran, Bızı yan zi Tışki ra Qürban cıbeno.

Şêlıg Cami ra vıjêno tepey a, o kı qesab ano, o kı dost, merdım, enbaz u sınasnayanê xo yê kı zanê u şenê qürban cıkerê inan ano, yan zi bı xo zano cıkero kardi u hacetanê xo yê cıkerdenı gêno u yeno qürbanê xo cıkero. Qürban cıbıya tepeya beno hiri pay, hirê beşi. (Vanê pay heme zey pê bê, ne ju goştını ju esteyını, ju vêşi ju kemi bo). Paya jewi keyeyo kı Qürban cıkeno o keye qandê xo u külfetê xo hewadano, gêno. Paya dıdını enbıryanandê xo ra keno vılla. Paya hirını zi dost, enbaz u merdımandê xo ra keno vılla. Bı no hesab a Qürbani pê ra pay (beş) kenê. Qürban cıbıya, beş bı u ame vıllakerdenı tepey a, pê ziyaretkerdeney destpey kena. (Tabi qeç u qulo werdi cıkerdena Qürbani nêpaweno. Ê şewra rewê tewranê xo yê şeker, çerez, çiyê werdiyo werdi u perey arêkerdenı kenê xo dest u keydê xo ra vıjênê u şınê keyandê enbıryanandê xo, dost, merdım u sınasnayandê xo u Roşanê inan bımbarek kenê u çiyê xo arêkenê).

Ê goştê Qürbaniya şami vırazênê, külfetê keyi u meymani yenê wenê. Tay dewlemendê şar u welatê ma estê kı, ê Roşandê Qürbani dı qeçandê neçar u sêküran rê şamiyê goştıni vırazenê u bı inan a danê werdenı. Zahf neçari estê, dı o Roşan dı keye bı keye geyrenê, parse kenê u goştê Qürbani arêkenê. Tay keyey dewlemendi estê kı, ê hirê-çıhar Qürbani cıkenê u kenê vılla. (Mesela camêrdê keyi Qürbanê qandê xo, jewi qandê cınıyerda xo, jewi qandê külfetê xo, eger estê se qandê may u pêrdê xo cıkeno u goştê cı keno vılla) Tay wêrê xeyr u xeyratkerdenı estê kı, dı o Roşan dı qeçandê sêkür u neçaran rê çınayo newe herinenê yan zi danê deştenı u gênê anê danê pıra u seranê inan kenê newe. Tay Şami vırazenê u Memlud danê wendenı. Ê kı hal u wextê cı weşo hergı jew babetêna xeyr u xeyrat keno. Mı dı Roşandê Roci dı bahs kerdbı kı, herkes çınayê xo yê newi dano xo ra u xo xemılneno. Feqirê kı perey cı çıniyê u nêşenê serı fınê xo rê goşt bıherinê u bı külfetê xo ya bıdê werdenı, dı ê roşanan dı taydê cı xeyrdê xeyrkerdoxan goşt vinenê u wenê. Tay feqiri zi estê kı, xo nêronanê, kewnê zerandê xo u kêberan xo sero gênê. Şıma zanê qabırxey şardê ma qalıno, rew rewi kes xo kesi rê nêronano. Labırê fına zi xeyrkerdoxi bı zora ê kı vinenê u xo resnenê cı danê cı. Xebera cı jewdê feqiri ra bıbo, jew nê o bin beno goşt dano cı. Tabi ewro wıni niyo. Sukandê gırdan dı tay estê ne kes kesi ya alaqeder beno u ne zi kes kesi sınasneno. Tabi insani zahf vıryayê.

Dı nê wırna Roşanan dı zi ca bı ca qandê kaykerdenı, qandê qeç u xortan, keyne u veyvan cay kayan vırazênê. Leyli u qelaqizıki, hêlık u cınıştıki vırazênê, roneyênê u şar şıno nışeno cı. Yanê cay Roşani, meydanê roşaniyo taybeti vırazêno u tey kay benê. Dı ê cayan dı nıqara u zırney cıneyênê u şar govendi anceno. Xort u keyney ezebi dı ê cayan dı, dı meydanandê roşanan dı, dı ê ziyaretkerdenandı pê vinenê, pê qayıl benê u pêranê xo rışenê qandê waştenı. Xeylê merdım u sınasnayey pê estê kı, xebera kesi kesi ra çınêbena kı, ka keyna fılan kesi esta. Ancax dı ê Roşanan dı yan zi veyvan dı pê vinenê u sınasnenê. (gırdê ninan zanê, labırê ê bı xo nêzanê)

Bê nê wırna roşanan serê serı esto kı, rojê cı beliyo u hergı serı serdê serı dı yeno bımbarek kerdenı. Ey dı zi a şewı heta şewra keyan dı, yan zi cayandê kêfkerdenı dı roşenê, wenê u şımenê. A şewı heta şewra şar nêrakewno. Ê kı şınê keyandê pê, ê kı şınê enbazandê xo hetı, xo rê kêf kenê u şewa xo ravêrnenê.

Bê nê Roşanan tay wexti zi ma hetı estê kı, hergı serı ê tekrar benê u zey Roşanana, zey veyvana bı şên u şêlıga, bı kêf u kayana yenê bımbarek kerdenı. Nê tam roşani niyê. Nê teniya dewandê ma Dımıliyan miyan dı benê. Ez wazena hebê zi bahsê ê Roşanandê karkerdenı bıkera, ka çıçiyê çıçi niyê.

Çıme

• Koyo Berz