Nasyonalizmê Tırkan
Nasyonalizmê Tırkan oyo ke ideolociya nasyonalista, vênayışo politiko u her ca de mocno xo ra. Nasyonalizmê Tırkan senên sıfte kerdo tam nêzaniyeno ama Tırkan miyan de nasyonalizmo politik, be destê Yusuf Akçura çapê nuşte Üç Tarz-ı Siyaset dest pê kerdo 1903 de. Merdumê verêniê ke xo nasyonalistê Tırki diyê, rıçıkê inan pêro Qırımıc u Tatar biyê. İmperatoriya Usmanıcan de sistemê Usmanıci areze kerdo u merdumê ke mısılmanê ya zi mısılman niyê, ê pêro şarê Usmanıci vêniyayê. Be kewtış u peynidiyayışê İmperatoriya Usmanıcan u vıraziyayışê Cumhuriyetê Tırkiya, nasyonalizm zi sistemê politik biyo. Hukmatê Tırkiya be destê xo mıletê ke Tırk niyê inan palaknanê, qebul nêkerdê, nêdiyê. Tırkiya politika asimilekerdışi ramıto, heq u hıquqê mıletê zey Zaza, Kurd, Yunan, Ermeni u Lazi cawıto. Xetta hukmatê İsmet İnönü nasyonalizm de heni aver şiyo ke zıwanê ke Tırki niyê, inan illegal ilan kerdo u politika Welatdar Tırki qal ke! vıraşto. Merduman rê ceza daya ke merdumi zıwanê xo ra qal meke tenya Tırki qal ke. Nasyonalisti zey Hüseyin Nihal Atsız veciyo u nasyonalizmê Tırkan sero şiır u nuşte nuştê. Nasyonalizmê Tırki hıma esto, ewro zi esto u peyniye nêdiyo, nêqediyo. Partiya Hereketo Nasyonalist zi esto ke nasyonalizmê Tırkan keno, rameno.[1]
Zazayan sero nasyonalizmê Tırkan bıvurne
Zazayan sero nasyonalizmê Tırkan be domê peyniyediyayışê İmperatoriya Usmanıcan sıfte kerdo. Serra 1923ıne de Mustafa Kemal Atatürk Cumhuriyetê Tırkiya vıraşto u Zazayan sero zulım zi sıfte kerdo. Be destê Mustafa Kemal Atatürk, İsmet İnönü, Sabiha Gökçen u xeylê merdumê Tırki ra heq u hıquqê Zazayan palakniyê, nêdiyê u qabul nêkerdê. Dersım de xeylê Zazaê Elewi be qararê hukmatê Cumhuriyetê Tırkiya kışiyayê.