Zazakipediya:Varyantê fekanê Zazaki

Varyantê fekanê Zazaki:

Çekuyê İranki

a

Çekuy	Varyanti	Kurmancki	Farski	Mena be İngılızki
amar (n)	umar, humar	jimare	šumāre شماره	number
amınan (n)	ûmnûn, omnon	havîn	-	summer
asmên (n)	ezmûn	esman	ās(i)mān آسمان	sky
aştiye (m)	aşiti	aştî	āštī آشتی	peace
awe (m)	aw	av	āb آب	water

Hewna vıraziyeno

Varyantê çekuye	Vateyê tewr oricinali	Eslê çekuye	Netice
rusnaene, rışaene
pışing, pısing, pısıng
bezn, bejn (mene be Tırki: boy poz)
pele, pelge
ancia, anci, hunci, oncia, unci
bizang, phizang, bıjangi
zûwa, zuwa, jüa	zıwa		Şablon:Done
senên, senin, sınên	senê(n)		Şablon:Done
destene, deştene	deştene, deştış, derzen-, bıderz-)		Şablon:Done
qırincele, qıncele n
le, lö, lew, lewe (nımune: ley to de = senin yanında, ley to = senin yanına)	lewe
gaji kerdene, gaz kerdene	gaz kerdene
taê, tay, toy, tani, tayn, tayni	taê
bılosk, bılısk, vırsa, vırso, vırusk	vırusk		Şablon:Done
rabırnayene, yabırnayene, abırnayene	abırrnaene		Şablon:Done
rakerdene, yakerdene, akerdene	akerdene		Şablon:Done
thaba, theba, thawa, thewa, thoye, thoa, tohoy, toy	theba		Şablon:Done
lac, laj, laz	lac		Şablon:Done
lacek, lajek, lazek	lacek		Şablon:Done
locıne, lojıne, lozıne	locıne		Şablon:Done
khan, kıhun, kuhun, kehan	kıhan		Şablon:Done
vini, vindi	vini		Şablon:Done
gırs, gırd	gırd		Şablon:Done
pöro, pêro, piyer	pêro		Şablon:Done
hol, hewl	hewl		Şablon:Done
tor, tewr	tewr		Şablon:Done
gırê, gire	gırê		Şablon:Done
kır, kir, xır	kır		Şablon:Done
endi, heyni, êdi, henda	endi		Şablon:Done
rındık	rındek		Şablon:Done
sêne, şêne	sêne		Şablon:Done
ita, itya, tiya	tiya		Şablon:Done
xurt, xırt	xırt		Şablon:Done
heni, wıni	heni		Şablon:Done
nia, wına, ina, naha, nani, hena	hena		Şablon:Done
jê, zey, zê, sey	zey		Şablon:Done

Amari

çekuya tewr oricinale	varyanti	zıwananê ariyanê kıhanan de	mene be ingılızki
yew	jew, jo, ju, jü, yo, yü, zew, zu, zü	Partki: ēw, Avesta: əēuuə-, Farskiyo Kıhan: əivəm	one
dı	dıde	Avesta: dvə, Sanskrit: dvəu	two
hirê	hire, hiri	Avesta: thri-, Partki: hrē	three
çehar	çar, çıhar, çor	Pahlavi: çəhār, Avesta: çəthvər	four
panc	panj, panz, phonc, ponz, ponj, poj, punc	Avesta: pənçə, Pahlavi: pənç	five
şeş	ses	Avesta: xşvəş-	six
hewt	hawt, hot, howt, holt	Avesta: həptə, Sanskrit: səptā, Pahlavi: həft	seven
heşt	-	Avesta: əştə, Pahlavi: həşt	eight
new	-	Avesta: nəv-	nine
des	-	Avesta, Sanskrit: dəsə	ten
yewndes	des u yew	Zazaki: yew + des	eleven
vist	vişt	Avestki: vīsəiti-, Pahlavi: vīst, Sanskrit: vimsəti	twenty
hirıs	hiris, hirus	Partki: hrē-, Sanskrit: trimsəti	thirty
çewres	çares, çawres	Partki: çəfərst, Sanskrit: çətvərimsəti	forty
pancas	poncas, puncas	Pahlavi: pənçāh, Sanskrit: pənçəset	fifty
şeşti	seşti	Avesta: xşvəşti	sixty
hewtay	hewtae, holtay	Pahlavi: həftāt	seventy
heştay	heştae	Pahlavi: həştāt	eighty
neway	newae	Avesta: nəvəit-, Sanskrit: nəvəti	ninety
se	-	Avesta, Sanskrit: sətem, Farskiyo Miyanên: sət	hundred
dısey	dıse	Zazaki: dı + se + y	two hundred
hezar	henzar, hazar	Pahlavi: həzār, Avesta: həzənrə-, Sanskrit: səhəsrə	tousand

Edat

bê English: without	kok:	Avestki: bāit-
	varyanti:	bi
be English: with	kok:	Avestki: pəiti
	varyanti:	bı, ebe, ebı, eve, ve
de(r) English: in	kok:	Farskiyo Miyanên: dər, Avesta: əndər, Sanskrit: əntərə
	varyanti:	dı(r), -ıd
ne English: no	kok:	Avesta: nə-
	varyanti:	ney
rê English: to	kok:	Avestki: rād-, Farskiyo Miyanên: rāi
	varyanti:	ri, 'r
ya English: yes	kok:	Avestki, Farskiyo Kıhan: yā
	varyanti:	eya, heya, e

Name

b

çekuya tewr oricinale	varyanti	zıwananê ariyanê kıhanan de	mene be ingılızki
baba, babo!, babê mı	bawa, bawo!, bawê mı	Pahlavi: pāpək	father, father!, my father
ban	bon , bun	Pahlavi: bān	house
bazi	baji, boji, bask	Avesta: bəzū, Pahlavi: bāzīh	arm
boye m	boy, buıy, bui, buy, buye, bûy, bûye	Avesta: bəoi-, Pahlavi: bōd	smell
bırû	bırwe, buri, bırûy	Pahlavi: brū, Farskiyo Kıhan: brūvə-	brow

c

çekuya tewr oricinale	varyanti	zıwananê ariyanê kıhanan de	mene be ingılızki
ceniye, cenıke m	cêni(ye), cini(ye), cıni(ye), cınik(e), cınêk(e)	Avesta: cəni-, Partki: žən, Pahlavi: zən, Sanskrit: cāni- + Zazaki: -ık	wife, woman
cıwamêrd	camêrd, jamêrd, cumêrd	Farskiyo Miyanên: cuwān (> Zazaki: cıwan) + mərt, Avesta: yuwən + mərēt-	man

d

çekuya tewr oricinale	varyanti	zıwananê ariyanê kıhanan de	mene be ingılızki
deza	dereza	Zazaki: ded 'ap, uncle' + za- 'ame dınya' < Pahlavi: zād- < Avesta: zātə-	cousin
dêw	diyeb	Pahlavi: dēw, Avesta: dəēvə-, Sanskrit: dēvə	giant
dıgani	dıcani	Zazaki: dı + Partki: gyān	pregnant
dından	dındon, dındun, dıdan, dızan, dızon, dudon	Pahlavi: dəndān, Avestki: dəndən	tooth
duşmen	dısmen, dışmen, dûşmen	Farskiyo Miyanên: duşmən, Avesta: duşməinyu-	enemy
dû	du, dü	Pahlavi: dūt, Sanskrit: dhūtə-	smoke

e

çekuya tewr oricinale	varyanti	zıwananê ariyanê kıhanan de	mene be ingılızki
embaz	albaz, alboz, alvaz, alvoz	Pahlavi: həm + bāz-	friend
engmên	egmên, engımin, egmin, hegmên, hemgin	Pahlavi: əngpēn	honey
erme	herme	Avesta: ərem-	arm
espıce m	espıj(e), aspıc(e), aspıj(e), aspız(e)	Avesta: spiş	cootie
estare	astare, astere	Pahlavi: stārək, Avesta: stər-, Sanskrit: stār-	star
este	aste, oste, estı	Avesta: əst-, Pahlavi: əst-	bone
estor	estoar, astor, astuer	Pahlavi: stōr, Avestki: stəōre-	horse
esır	hısr, hers, istır, hestır, hersi	Avesta: esru-, Pahlavi: ers, Sanskrit: āçru	tear
eşkıce m	eskıj(e), eskız(e)	Pahlavi: kəşmək	raisin

g

çekuya tewr oricinale	varyanti	zıwananê ariyanê kıhanan de	mene be ingılızki
game m	gom(e)	Avesta: gāmə-, Pahlavi: gām	step
gan	can	Partki: gyān	soul
gi	gı, ci	Avesta: gū- (/û/'ya İrankiyê kıhane Zazaki de beno /i/)	shit
goni m	gun	Avesta: vohuni, Partki: gōxən	blood
goş	gueş, gos	Avesta: gaoş-, Pahlavi: gōş	ear
goşt	gueşt, gost	Pahlavi: gōşt	meat

h

çekuya tewr oricinale	varyanti	zıwananê ariyanê kıhanan de	mene be ingılızki
hergoş	arbêş, argoş, argueş, argûş, arwêş, awrês, awrêş, ergoş, hargûş	Pahlavi: xərgōş, Avestki: xər- + gəoş-	rabbit
hewn	hon, hun	Avesta: hvəpnə-, Sanskrit: svāpnə	sleep
hewr	hor	Avestka: əwr-	cloud
heş	hes	Avesta: ərēş-	bear

k

çekuya tewr oricinale	varyanti	zıwananê ariyanê kıhanan de	mene be ingılızki
keyber	kêber, kêver, çêber, çêver	Avesta: kəte-, Pahlavi: kətək + Partki: bər	door
keye	kê, kiye, çê	Avesta: kətə-, Pahlavi: kətək	home
keyna, keyneke m	kêna, çêna, kênek(e), çêneke	Avesta: kəinikā-, kənyā-, Sanskrit: kənyā-, Pahlavi: kənīzəg	daughter, girl
kewçıke	koçık(e), kueçık(e)	Pahlavi: kəfiç, Avesta: kəf- + Zazaki: -ık	spoon
ko	kue	Pahlavi: kōf, Avesta: kəofə-	mountain

l

çekuya tewr oricinale	varyanti	zıwananê ariyanê kıhanan de	mene be ingılızki
lınge m	nınge		foot
lûwe m	lü(we), lûy	Pahlavi: rōbās, Sanskrit: lopākə-	fox

m

çekuya tewr oricinale	varyanti	zıwananê ariyanê kıhanan de	mene be ingılızki
manga m	munga	Avesta: māt- + gāv-	cow
mar	mor	Avesta: məiryā	snake
mase	mose, maşi	Avesta: məsyə-, Sanskrit: mātsyə- Partki: māsyāg	fish
mast	most	Pahlavi: māst, Sanskrit: māst	yoghurt
merdum	merdım, mordem, murdem	Pahlavi: mərtum, Avestki: mərēt-	people, man
meyman	meymon, miyemon	Pahlavi: mēhmān	guest
miyan	miyon, miyun	Pahlavi: miyān, Avesta: məiδyā-nə, Sanskrit: mádhyə	mid
mıjdan	mujdan, mıjdan, mızgine	Avesta: mīždə, Pahlavi: mizd, Sanskrit: mīdhā-	good news
mıriçıke	mırçıkı, mılçıke	Avesta: mereğa-, Pahlavi: murğ	bird
morcela	mıloçıke, merjuelı, muerceli, murzolık, mıjloli	Pahlavi: mōr- + Zazaki: cela	ant

n

çekuya tewr oricinale	varyanti	zıwananê ariyanê kıhanan de	mene be ingılızki
name	nome, nom, nume	Avesta, Farskiyo Kıhan: nāmən	name
nan	non, nun	Pahlavi: nān	bread
nuştekar	nuskar, nûskar	Pahlavi: nipīşt- > Zazaki: nuşt; nuşte + Avesta: kār-	author

o

çekuya tewr oricinale	varyanti	zıwananê ariyanê kıhanan de	mene be ingılızki
ozan	hozan	Pahlavi: kusan ( > uzan > ozan)	poet

p

çekuya tewr oricinale	varyanti	zıwananê ariyanê kıhanan de	mene be ingılızki
peşti m	paşti, payşti, pışti, phoşti	Avesta: pərşti, Sanskrit: pṛşta, Pahlavi: puşt	back (organ), help
peyğamber	pêxamber	Pahlavi: pāy, Avesta: pād- + Pahlavi, Avesta: gām- + Pahlavi, Avesta: bər-	prophet

r

çekuya tewr oricinale	varyanti	zıwananê ariyanê kıhanan de	mene be ingılızki
raye m	rahar, ray, rae, rayir	Farskiyo Miyanên: rəh/rāh, Sanskrit: rəthyā-	way
roc n	roj, roz, ruaj, ruec	Avesta: rəōçəh, Soğdki: rōç, Sanskrit: rōçəti	sun
roce m	roj(e), roz(e), ruac, ruec, ruej	Avesta: rəōçəh, Soğdki: rōç, Sanskrit: rōçəti	day
roce n	roje, roze, ruece, ruecı, ruejı	Pahlavi: rōzəg, Avesta: rəōçəh, Soğdki: rōç, Sanskrit: rōçəti	fasting
ron	ruen	Pahlavi: rōkən	fat
roşan n	rueşun, rosan	Pahlavi: rōşnāk, Avesta: reoxşn-	holiday

s

çekuya tewr oricinale	varyanti	zıwananê ariyanê kıhanan de	mene be ingılızki
sanıke m	estanıkı, şanıke	Pahlavi: efsāy-, efsūn, efsūdən + Zazaki: ık	story
sere n	sare, sore	Avesta: səerəh-, Pahlavi: sər	head
serre m	ser(e)	Avesta: sərədə-	year
sêm	sim, şêm	Pahlavi: əsēm, Yunanki: asémon ασημον	silver
siye	şiye	Pahlavi: sāyək	shadow

ş

çekuya tewr oricinale	varyanti	zıwananê ariyanê kıhanan de	mene be ingılızki
şami	sami	Pahlavi: şām, Soğdki: xşām	dinner
şan	şun, san, son	Avesta: xşəpne, Sanskrit: kşəpā	evening
şane	sane	Pahlavi: şānək	comb
şar	sar	Partki: şəhr, Avesta, Farskiyo Kıhan: xşəthr-	people, folk
şerm	serm	Avesta: fşərəm-, Pahlavi: şərm	shame
şewe m	şo, sewe	Avesta: xşəpne, Sanskrit: kşəpā, Pahlavi: şəb	night
şıt	sıt	Avesta: xşvipt-, Partki: şift	milk
şıwane	şüane, şane, şune	Pahlavi: şubān	shepherd

t

çekuya tewr oricinale	varyanti	zıwananê ariyanê kıhanan de	mene be ingılızki
tici m	tiji	Avesta: tighri-, təēçə, Farskiyo Kıhan: tigrə-	sunray

v

çekuya tewr oricinale	varyanti	zıwananê ariyanê kıhanan de	mene be ingılızki
varan	varon, varun	Pahlavi: vārān, Avesta: vār-	rain
vaş	vas	Partki: vāş, Avesta: vāstrə-	grass
verek	vorrek	Pahlavi: vərək	lamb
veşn	vesn, vosn	Avesta: vərşni-	ibex
vewre	var(e), vor(e)	Avesta: vəfrə, Pahlavi: vəfr	snow

w

çekuya tewr oricinale	varyanti	zıwananê ariyanê kıhanan de	mene be ingılızki
wahêr	wayir, wahir	Avesta: xvet, Partki: wxəd ( > Zazaki: we) + Zazaki: êr	owner
wesar	wısar, usar	Avesta: upə- + sərdə-	spring

x

çekuya tewr oricinale	varyanti	zıwananê ariyanê kıhanan de	mene be ingılızki
xanedan	hanedan	Pahlavi: xānəg	dynasty

z

çekuya tewr oricinale	varyanti	zıwananê ariyanê kıhanan de	mene be ingılızki
zama	zoma, zuma	Avesta: zāmātər, Farskiyo Kıhan: dāmātər, Sanskrit: cāmātr	bridegroom
zani	zoni, zuni	Avesta: zānu-, Farskiyo Kıhan: zānūk, Sanskrit: cānu-	knee
zehr	jehr, jar	Avesta: cəthrə, Pahlavi: zəhr	poison
zımıstan	zımıston, zımıstun	Pahlavi: zəmistān, Avesta: zəm- + stā-	winter
zıwan	zuwan, zan, zon, zun, zuwen, jian, jüan, jan	Pahlavi, Partki: izwān, Avesta: hizwā- Sanskrit: cihwā- जिह्वा	tongue, language
zûr	zür, zur	Pahlavi: zūr	lie

Sıfet

a

çekuya tewr oricinale	varyanti	zıwananê ariyanê kıhanan de	mene be ingılızki
asan	ason, asun	Pahlavi āsān	easy

c

çekuya tewr oricinale	varyanti	zıwananê ariyanê kıhanan de	mene be ingılızki
ciya	cia	Pahlavi: cudāg, Avesta: yud-	alive, live
cınde	cındi, cande	Avesta: cīv-, Pahlavi: zīw-, Farski: zində, Kurdki: jînde	alive, live
cıwan	cun	Avesta: yuwan, Pahlavi: cuwān<	alive, live

d

çekuya tewr oricinale	varyanti	zıwananê ariyanê kıhanan de	mene be ingılızki
dûri	duri, düri	Avesta: dūrə-, Pahlavi: dūr	far

e

çekuya tewr oricinale	varyanti	zıwananê ariyanê kıhanan de	mene be ingılızki
ercan	erjan, ercun	Avesta: ərəc-, Pahlavi: ərzān	cheap
erciyaye	erjiyaye, erjaye, ercaye	Avesta: ərəc-	valuable

h

çekuya tewr oricinale	varyanti	zıwananê ariyanê kıhanan de	mene be ingılızki
huşk	husk	Avesta: huşk-	dry

n

çekuya tewr oricinale	varyanti	zıwananê ariyanê kıhanan de	mene be ingılızki
newe	newi	Avesta: nəvə-	new
nezdi	nızdi, nejdi	Avesta: nəzdə-, Pahlavi: nəzd	near
nême	nim	Pahlavi: nēm, Avesta: nəēmə	half

p

çekuya tewr oricinale	varyanti	zıwananê ariyanê kıhanan de	mene be ingılızki
poşman	pueşmun	Pahlavi: pəşimān	rueful

q

çekuya tewr oricinale	varyanti	zıwananê ariyanê kıhanan de	mene be ingılızki
qıc, qıckek	qıj(+kek), qız(+kek)	Avesta: kut+ək- ( > Farski: kuç+ək > Zazaki: qıc+ık+ek)	small

s

çekuya tewr oricinale	varyanti	zıwananê ariyanê kıhanan de	mene be ingılızki
serd	sard	Avesta: sərētə, Pahlavi: sərd	cold
siya	şiya, şa, siyê	Pahlavi: siyāk	black
sıpê	sıpi	Avesta: spəētə-, Pahlavi: spēt	white
sur	şür, sûr	Avesta: suxra-, Pahlavi: suxr	red

t

çekuya tewr oricinale	varyanti	zıwananê ariyanê kıhanan de	mene be ingılızki
teyşan	teyşun, têsan, têşan	Avesta: tərşnə-	thirsty
tırş	tırs	Avesta: tərşnə-	sour

v

çekuya tewr oricinale	varyanti	zıwananê ariyanê kıhanan de	mene be ingılızki
veyşan	veyşun, vêsan, vêşan	Avesta: vəşnə/vərsnə, Farskiyo Kıhan: *vrsnə, Pahlavi: gurş-	hungry

w

çekuya tewr oricinale	varyanti	zıwananê ariyanê kıhanan de	mene be ingılızki
weş	wes, wos	Partki: wxəş, Pahlavi: xwəş	sweet, well, good

Wextqıse

a

amaene [yen-, am-, bêr-] English: to come	kok:	Farskiyo Miyanên: āmətən, Avestki: āgəmət-, Partki: āgətən
	varyanti:	ameyene, ameyine, omeyine
ardene [an-, ard-, biar-] English: to bring	kok:	Farskiyo Kıhan: ābər-
	varyanti:	ardaene
antene [anc-, ant-, bıanc-] English: to pull	kok:	Farskiyo Miyanên: āhənciten
	varyanti:	ancıtene, ontene, untene

b

biyaene [ben-, bi-, bıb-] English: to be	kok:	Avestki: bəv-, Farskiyo Miyanên: būtən
	varyanti:	biyene, viyene
berdene [ben-, berd-, ber-] English: to take away	kok:	Avestki: bər-
	varyanti:	berdaene
bermaene [bermen-, berm-, bıberm-] English: to cry	kok:	Partki: bərmādən
	varyanti:	berbaene, bervaene

c

cıwiyaene [cıwiyen-, cıwiy- bıcıwi-] English: to live	kok:	Avestki:cīv-
	varyanti:	cuyaene, cüyaene

d

daene [dan-, d-, bıd-] English: to give	kok:	Avesta: dā-
	varyanti:
decaene [decen-, dec-, bıdec-] English: to ache	kok:	Farskiyo Miyanên: dəç- ( > dəz)
	varyanti:	dejaene, dezaene
diyaene [vênen-, di-, bıvên-] English: to see	kok:	Avestki: vəēn-, Farskiyo Kıhan: vein-, Farskiyo Miyanên: vēn-
	varyanti:	vênaene

h

herinaene [herinen-, herin-, bıherin-] English: to buy	kok:	Farskiyo Miyanên: xəritən
	varyanti:	hêrnaene

g

gırewten(e), gırewtış, gên-, bıgêr- English: to take	kok:	Avestki: grəb-, Farskiyo Miyanên: grəftən
	varyanti:	gıroten(e), gırowten(e), gureten(e), guroten(e)
geyrayen(e), geyrayış, geyren-, bıgeyr- English: to stroll	kok:	Farskiyo Miyanên: gərtītən
	varyanti:	cêrayen(e), gêrayen(e)

k

kerden(e), kerdış, ken-, bıker- English: to do	kok:	Avestki, Partki: kər-, Farskiyo Miyanên: kərtən
	varyanti:	kon-
kışten(e), kıştış, kışen-, bıkış- English: to kill	kok:	Avestki: kəoş-, Farskiyo Miyanên: kuştən
	varyanti:	kisten(e), çistene(e)
kewten(e), kewtış, kewn-, bıkew- English: to fall	kok:	Farskiyo Miyanên: kəftən, Avestki: kəp-
	varyanti:	koten(e), kuten(e)

m

menden(e), mendış, manen-, bıman- English: to remain	kok:	Farskiyo Miyanên: mān-, Avestki: mən-
	varyanti:	moneno, muneno
merden(e), merdış, meren-, bımer- English: to die	kok:	Avestki: mər-
	varyanti:	mıreno
mocnayen(e), mocnayış, bımocn- English: to show	kok:	Avestki: āmuç-, Sanskrit: āmuç-, Farskiyo Miyanên: āmōz
	varyanti:	muecnayen(e), mojnayen(e)
musayen(e), musayış, musen-, bımus- English: to learn	kok:	Farskiyo Miyanên: āmōz-
	varyanti:	mısayen(e)

n

nuşten(e), nuştış, nusen-, bınus- English: to write	kok:	Farskiyo Kıhan: nipiş-
	varyanti:	nusten(e)

p

perrayen(e), perrayış, perren-, bıperr- English: to fly	kok:	Avestki: pər-, Farskiyo Miyanên: pərr
	varyanti:	fırrayen(e)
persayen(e), persayış, persen-, bıpers- English: to ask	kok:	Avestki: pərəs-, Partki: pursādən
	varyanti:	pers kerden(e)
pewten(e), pewtış, pewcen-, pewc- English: to cook	kok:	Avestki: pəç-
	varyanti:	poceno, pozeno, pewjeno
peymıten(e), peymıtış, peymen-, peym- English: to measure	kok:	Avestki: pəiti+mā-, Farskiyo Miyanên: peymūdən
	varyanti:	pêmıten(e), peymawıtış

r

rêcayen(e), rêcayış, rêcen-, bırêc- English: to flow	kok:	Avestki: rəêç-
	varyanti:	rêzayen(e), rêjayen(e)
ronışten(e), ronıştış, ronışen-, ronış- English: to sit	kok:	Zazaki: ro + Avestki: niş-
	varyanti:	ronısten(e)
roten(e), rotış, roşen-, bıroş- English: to sell	kok:	Farskiyo Miyanên: frōxtən, frōş-
	varyanti:	rueten(e)

ş

şayene(e), şayış, şen-, ş- English: to can	kok:	Avesta, Farskiyo Kıhan: xşā-, Partki, Farskiyo Miyanên: şa-
	varyanti:	eşkayış, şikiyayen(e)
şiyen(e), şiyayış, şon-, şor- English: to go	kok:	Avesta: şiu-
	varyanti:	şıno, sono
şımıten(e), şımıtış, şımen-, bışım- English: to drink	kok:	Avesta: şiu-
	varyanti:	sımıten(e)
şınasnayen(e), şınasnayış, şınasnen-, bışınas- English: to know	kok:	Avestki: xşnās-
	varyanti:	nas kerden(e)
şuten(e), şutış, şun-, bışu- English: to wash	kok:	Farskiyo Miyanên: şustən
	varyanti:	şuwıten, şüten, şıten(e)

v

vaten(e), vatış, van-, vac- English: to say	kok:	Avestki: vāç-, Partki: vāxtən
	varyanti:	vaz-, vaj-, vuno
varayen(e), varayış, varen-, bıvar- English: to rain	kok:	Avestki: vār-, Farskiyo Miyanên: varīdən
	varyanti:	voreno
veciyayene, veciyayış, veciyen-, veci- English: to bring out	kok:	Aryakiyo-Proto: *vəc-, Beluçki: gwəc-
	varyanti:	vejiyayene
vicnayene, vicnayış, vicnen-, bıvicn- English: to select	kok:	Avesta: vi + çey-, Pahlavi: vizîten
	varyanti:	vijnayene
vınderden(e), vınderdış, vınden-, vınd- English: to stay	kok:	Farskiyo Miyanên: vindər-
	varyanti:	vındeten(e), fındeten(e)
vıraşten(e), vıraştış, vırazen-, vıraz- English: to create	kok:	Partki: -virāş-, virāz-, Avestki: vareza
	varyanti:	vırastene
vêşayen(e), vêşayış, vêşen-, bıvêş- English: to burn	kok:	Partki: wxşēn-
	varyanti:	vêsayen(e)

w

waşten(e), waştış, wazen-, bıwaz- English: to want	kok:	Partki: wxāştən
	varyanti:	wasten(e)
wenden(e), wendış, wanen-, bıwan- English: to read	kok:	Farskiyo Miyanên: xwān-, Avestki: hvən-
	varyanti:	wuneno
werden(e), werdış, wen-, bıwer- English: to eat	kok:	Partki: wxər-, Avestki: hvər
	varyanti:	wono, wuno
werıştene, werıştış, werzen-, werz- English: to stand up	kok:	Aryakiyo-Proto: *wi- ("ciya") + *raizh- ("to jump"), Gileki: vi-rištēn / vi-riz- ("werıştene")
	varyanti:	werze, urze, hurce, weştene

z

zanayen(e), zanayış, zanen-, bızan- English: to know	kok:	Avestki: zān-, Farskiyo Kıhan: dān-
	varyanti:	zoneno, zuneno, zanıten(e)

Zemir

çı, çıyo English: what, what is	kok:	Avestki: çit, Farskiyo Miyanên: çih
	varyanti:	çıt, çık, çıçi, çıto, çıko, çıçiyo
çıqas English: what, how much	kok:
	varyanti:	çıqa
çend English: how much	kok:	Avestki: çvənt-
	varyanti:	çen, çand, çond
herdı, her dıyan, her, her kes English: both, every, everyone	kok:	Avestki: həur-
	varyanti:	hurdi, wurdi, wurna hurdêna, wırdi, hurdêmina, wırdini hur, wır wır kes
kam English: who	kok:	Avestki: katama-
	varyanti:	kom, kum
kamci English: which	kok:	Avestki: katama- + çit
	varyanti:	kamcin, kumci, kumyo
xo English: self	kok:	Avestk: xvət, Farskiyo Miyanên: xwət
	varyanti:	xu, xuı, ho, hu

Zerfe

c

çekuya tewr oricinale	varyanti	zıwananê ariyanê kıhanan de	mene be ingılızki
cor	cuer, cuar, cour	Avesta: *həcə-upəiri-, Farski: zeber, Beluçki: zebr, Zazakiyo Proto: *cewr (> Zazakiyo Modern: cor)	top
cêr	ciyer	Avesta: *həcə-ədəiri, Pahlavi ezēr (> Farski: zêr), Kurdki: jêr	bottom

ç

çekuya tewr oricinale	varyanti	zıwananê ariyanê kıhanan de	mene be ingılızki
çıra	çae, ça	Avesta: çīt + rād-	why

d

çekuya tewr oricinale	varyanti	zıwananê ariyanê kıhanan de	mene be ingılızki
dıme	dıma	Avesta: dumə- ( > Kurmancki: duv re, mena xo ci zey Zazaki dera)	after, later, then

e

çekuya tewr oricinale	varyanti	zıwananê ariyanê kıhanan de	mene be ingılızki
emser	esmer	Avesta: im- + sərəd- ( > Soranki: îmsal, Farski: êmsāl)	this year
emşo	eşmo, emso	Avesta: im- + xşəpn- ( >Soranki: îmşew, Farski: êmşəb)	tonight
ewro	eyro	Avesta: im- + rəōç- ( > Soranki: îmroj, Farski: êmrûz)	today

h

çekuya tewr oricinale	varyanti	zıwananê ariyanê kıhanan de	mene be ingılızki
hewna	hema, hama, hina, hona	Pahlavi: əhənūz	still

k

çekuya tewr oricinale	varyanti	zıwananê ariyanê kıhanan de	mene be ingılızki
kamca	kumca	Zazaki: kamci ( < Avesta: kətəmə + çīt) + ca	where
key	kê	Avesta: kədə	when
koti	kata	Avesta: kū + Zazaki: heti	where

n

çekuya tewr oricinale	varyanti	zıwananê ariyanê kıhanan de	mene be ingılızki
nıka	ınka	Farskiyo Kıhan: *kə-nūn-əm, Pahlavi: eknūn ( > Soranki: nûka)	now

r

çekuya tewr oricinale	varyanti	zıwananê ariyanê kıhanan de	mene be ingılızki
raşt	rast	Partki: rāşt	right
reyna	rêna	Avesta: rətu- + Zazaki: -na	again

t

çekuya tewr oricinale	varyanti	zıwananê ariyanê kıhanan de	mene be ingılızki
teber	tever, tewer	Zazaki: te- + Partki: bər	outside
tenya	têna, teyna	Pahlavi: tənīha	allone

u

çekuya tewr oricinale	varyanti	zıwananê ariyanê kıhanan de	mene be ingılızki
uca	uca, uja, aca, aja, awca, awza, ayca	Pahlavi: ō + gāh > Zazaki: ca	there

y

çekuya tewr oricinale	varyanti	zıwananê ariyanê kıhanan de	mene be ingılızki
yewbini	jumini, jubini, juvini, zubini	Partki: ēw + bid	together

z

çekuya tewr oricinale	varyanti	zıwananê ariyanê kıhanan de	mene be ingılızki
zi	ji, ki	Avesta: çə-, Pahlavi: īz, Partki: īj	also

Qısegırêdoği

ç

çınê (bê peybendi), çıniyo English: there is not	kok:	Ermenki: çe + Zazaki: ni < Avestki: nə-
	varyanti:	çin, çino
çunke English: because	kok:	Farskiyo Miyanên: çigūn ( > çun) + Avestki: kə-
	varyanti:	çıke, çımki

e

eke, ke English: if	kok:	Farskiyo Kıhan: həkər-, Avestki: kə-
	varyanti:	ekı, eg, eger, kı, g'

k

ke, ke English: that	kok:	Avestki: kə-
	varyanti:	ki, kı, ge

g

gani English: must	kok:	Partki: gawānīg
	varyanti:	guni

u

u English: and	kok:	Avestki: uta, Farskiyo Kıhan: utā, Farskiyo Miyanên: ud
	varyanti:	û, o

y

ya English: or	kok:	Avestki: yat
	varyanti:	yan

Peybendi

• Peybend -ış zıwano standard de nameyan ifade keno
• Peybend -ene zıwano standard de wextqıseyan ifade keno

çekuya tewr oricinale	varyanti	zıwananê ariyanê kıhanan de
-dar	-	Avesta, Farskiyo Kıhan: dər-, Sanskrit: dhər-, Pahlavi: -dār
-ış	-is	Pahlavi: -işn
-ıc	-ıj, -ız
-ın	-
-ene	-enı
-ên	-in
-êr	-ır, -iyer	Pahlavi: -tər
-kar	-	Avesta, Pahlavi: kār-
-ker	-	Avesta, Pahlavi, Partki: kər-
-oğ	-ox	Ermenki: -oğ oɫ
-oğê	-ox
-oği	-ox
-oğo	-ox
-wan	-van	Avesta: -pān, Pahlavi: -bān, Kurmancki: -van

Verbendi

nê- (nımune: nêweş, nêkeno) English: not	kok:	Avestki: nə-
	varyanti:	ni-, nı-

Gramer

Zemirê Kesi

Halo raşt			Halo çewt
ez 1. pers. sg.	kok:	Avestki: əzēm, Partki: əz, Sanskrit: əhəm, Farskiyo Kıhan: ədəm	mı(n) 1. pers. sg.	kok:	Partki, Farskiyo Miyanên: mən
	varyanti:	e, az, a		varyanti:	mın
tı 2. pers. sg.	kok:	Farskiyo Miyanên: tō, Avestki: tū	to 2. pers. sg.	kok:	Farskiyo Miyanên: tō
	varyanti:	to, tu, te		varyanti:	tı, to, tu, tû, te
o 3. pers. sg. m.	kok:	Partki, Farskiyo Miyanên: ō	ey 3. pers. sg. m.	kok:
	varyanti:	u, aw, uı		varyanti:	ey, yı, yi, i
a 3. pers. sg. f.	kok:		aye 3. pers. sg. f.	kok:
	varyanti:	aya, ya		varyanti:	aye, aya, yê
ma 1. pers. pl.	kok:	Avestki: əhmā-, Partki: əmā	ma 1. pers. pl.	kok:	Avestki: əhmā-, Partki: əmā
	varyanti:	me		varyanti:	me
şıma 2. pers. pl.	kok:	Avestki: yuşmā-, Partki: əşmā	şıma 2. pers. pl.	kok:	Avestki: yuşmā-, Partki: əşmā
	varyanti:	sıma		varyanti:	sıma
ê 3. pers. pl.	kok:		inan 3. pers. pl.	kok:	Farkiyo Miyanên: īn + ān
	varyanti:	i		varyanti:	inu, ine, inan, yin

Peybendê zemiri

Indicative			Conjunctive
ezan , ez kenan (+an) 1. pers. sg.	kok:	Farskiyo Miyanên, Partki: -ān Sanskrit, Avestki: -āni (Conjungtive)	ez bıkeri 1. pers. sg.	kok:	Farskiyo Miyanên, Partki: -ān Sanskrit, Avestki: -āni (Conjungtive)
	varyanti:	-on, -ane, -une, -a, -u, -o		varyanti:	-a, -ine
tıyê(+ê) n, tıya(+ay) m tı kenê(+ê) n, tı kena(+ay) m 2. pers. sg.	kok:	Farskiyo Miyanên: -ēh (Indicative) Farskiyo Miyanên: -āy (Subjunctive)	tı bıkerê 2. pers. sg.	kok:	Farskiyo Miyanên: -ēh (Indicative)
	varyanti:	-i, -a		varyanti:	-i
oyo, o keno (+o) 3. pers. sg. m.	kok:	Partki, Farskiyo Miyanên: ō (Zemirê Kesi)	o bıkero 3. pers. sg. m.	kok:	Partki: ō (Zemirê Kesi)
	varyanti:	-u		varyanti:	-u
aya, a kena (+a) 3. pers. sg. f.	kok:		a bıkero 3. pers. sg. f.	kok:
	varyanti:			varyanti:	-u
mayme, ma kenime (+ime) 1. pers. pl.	kok:	Farskiyo Miyanên: -ēm, Avesta: -mədi, Sanskrit: -məhi	ma bıkerime 1. pers. pl.	kok:	Farskiyo Miyanên: -ēm, Avesta: -mə
	varyanti:	-imı, -im, -i, -ê		varyanti:	-imı, -im, -i, -ê
şımayê, şıma kenê (+ê) 2. pers. pl.	kok:	Farskiyo Miyanên: -ēd	şıma bıkerê 2. pers. pl.	kok:	Farskiyo Miyanên: -ēd
	varyanti:	-i		varyanti:	-i
êyê, ê kenê (+ê) 3. pers. pl.	kok:	Farskiyo Miyanên: -ēnd	ê bıkerê 3. pers. pl.	kok:	Farskiyo Miyanên: -ēnd
	varyanti:	-i		varyanti:	-i

Zemirê işareti

pers/num	varyantê çekuye	çekuya standarde	eslê çekuye	netice
Rectus
Maskulin	no, eno, ano, ın, en			Şablon:Done
Feminin	na, ena, ana, ına			Şablon:Done
Plural	nê, enê, ani, ni, ıni			Şablon:Done
Obliquus
Maskulin	ney, eney, ani, ni, ıni			Şablon:Done
Feminin	naye, enaye, anaye, ınaye			Şablon:Done
Plural	ninan, eninan, aninu, ninu, ınin			Şablon:Done

İzafe

Kasus	singular masculine	singular feminine	plural	eslê çekuye
Rectus	-ê	-a	-ê
Obliquus	-ê	-a	-an-ê	Farskiyo Miyanên, Partki: -ān, Avesta, Farskiyo Kıhan, Sanskrit: –ānəm

Kasus	Formê be izafey	mane
Rectus	her-ê ciran-i	komşunun (eril) eşeği (eril)
.	her-a ciran-i	komşunun (eril) eşeği (dişil)
.	her-a ciran-e	komşunun (dişil) eşeği (dişil)
.	her-ê ciran-i	komşunun (eril) eşekleri (çoğul)
.	her-ê ciran-an	komşuların (çoğul) eşekleri (çoğul)
Obliquus	her-ê ciran-i	komşunun (eril) eşeğini (eril)
.	her-a ciran-i	komşunun (eril) eşeğini (dişil)
.	her-a ciran-e	komşunun (dişil) eşeğini (dişil)
.	her-an-ê ciran-an	komşunun (eril/dişil) eşeklerini (çoğul)
.	her-an-ê ciran-an	komşuların (çoğul) eşeklerini (çoğul)

Atributi:

funksiyon	kasus	genus	substantive	adjektive	mane
Prädikativ	Rectus	m.sg.	her-Ø	gewr-o	eşek (eril) gridir
.	.	f.sg.	her-e	gewr-a	eşek (dişil) gridir
.	.	pl.	her-i	gewr-ê	eşekler grilerdir (çoğul)
Attributiv	Rectus	m.sg.	her-o	gewr-Ø	gri eşek (eril)
.	.	f.sg.	her-a	gewr-e	gri eşek (dişil)
.	.	pl.	her-ê	gewr-i	gri eşekler (çoğul)
Attributiv	Obliquus	m.sg.	her-ê	gewr-i	gri eşeği (eril)
.	.	f.sg.	her-a	gewr-e	gri eşeği (dişil)
.	.	pl.	her-an-ê	gewr-an	gri eşekleri (çoğul)

Wextqıse

Wextê veri (preterite):

indicative	continuative
ez mendan	ezo mendan
tı mendi	tıyê mendi
tı menday	tıyay menday
o mend	oyo mend
a mende	awa mende
ma mendime	mao mendime
şıma mendi	şımaê mendi
ê mendi	êyê mendi

Wextê veri -gumankerdene- (perfect):

indicative	continuative
ez mendan	ezo mendan
tı mendê	tıyê mendê
tı menday	tıyay menday
o mendo	oyo mendo
a menda	awa menda
ma mendime	mao mendime
şıma mendê	şımaê mendê
ê mendê	êyê mendê

Wextê veri -raverberdene- (imperfect):

varyantê çekuye	indicative	subjunctive	eslê çekuye	netice
mendêne, mendên, mendin	ez / tı / o / a / ma / şıma / ê mendêne	… bımendêne	partki: -ahêndê	Şablon:Done

Wextê veri ra raver (pluperfect):

indicative
ez mendi bi
tı mendi bi
o mendi bi
a mendi bi
ma mendi bi
şıma mendi bi
ê mendi bi

Wextê veri ra raver (pluperfect):

participium	neri	ma[y]ki	xeylê
agentive	-	-	-
preterital	mende	mendiye	mendey

Peybendê maykiye

• Peybend -e çekuya de maykiye ifade keno. No veng taê fekanê Zazaki de vurriyo, biyo ı ya ki nêmendo, erziyo u biyo vindi. Gorey taê zıwanzanoğan no peybend Irankiyo Kıhan a ra yeno.

varyanto yewin	varyanto dıyin	varyanto standard
roc	rocı	roce
may	mayı	maye

Halê vengdayışi

• vocative, halê vengdayışiyo neri be -o-

nımûne
apo	babo

• vocative, halê vengdayışio mayki be -ê-

nımûne
dayê	wayê

Halê emiri

Tayê cayan de be -ı-, tayê cayan de ci be -e- yeno awan kerdene:

varyanto yewin	varyanto standard
bıdı	bıde
bıkı	bıke

Çekuyê bêganey

Çekuyê ke Erebki ra yenê

a

Erebki	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
ā‘ilə	aile	-	-
ālim	alim
ār عار	ar	şerm	Avesta: fşərəm-, Pahlavi: şərm
ərəq	araq	-	-

b

Erebki	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
bədəhu	behde (> bacê)
bəhr	behr	derya m	Pahlavi: dəryāp, Farskiyo Kıhan: drəyəh
	belê	ya	Avesta, Farskiyo Kıhan: yā
	bes	-	-
buxār	buxar

c

Erebki	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
cəwāb	cıwab
cumhūriyyet	cumurêt	komare m

ç

Erebki	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
Zazaki: çı + Erebki: təwr طور	çıturi	senên	Pahlavi: çīgun+ Zazaki: -ên
Zazaki: çı + Erebki: wəqt	çıwext	key, çıdem	Avesta: kədə, Pahlavi: dəm

d

Erebki	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
dəwlət دولة	dewlete m	-	-
dəwr, dəwərān	dewr, dewran	çerx	Avesta: çəxrə-, Pahlavi: çərx
dərbet	dırbete m dırbetın, darbıc	bırine m bırindar	Avesta: brī-, Pahlavi, Partki: brīn-
diqqət	diqet
dunyā	dınya m	cihan	Pahlavi: gēhān

e

Erebki	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
əmmā	ema	-	-
əql	eqıl	-	-
ərz أرض	erd	-	-
ərəbə	erebe	-	-
əyn	eyni	heman	Avesta, Pahlavi: həm-, Sanskrit: səm-
işq	eşq	-	-

f

Erebki	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
fəhm فهم	fehm kerdene m	-	-
fək	fek	-	-
fəqət	feqet	-	-
fikr	fıkır kerdene m	-	-

ğ

Erebki	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
ğālib	ğalıb
ğərb	ğerb	rocawan	Avesta: rəōç- + Farskiyo Kıhan: āpāt-
ğərīb	ğerib	bêgane	Pahlavi: bēgānəg
ğəzāl غزال	ğezale m	-	-

h

Erebki	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
hāl	hal
hāDir	hazır	amade	Pahlavi: āmətən, Avesta: āgəmət-
həbs	hepıs	zindan	Pahlavi: zēndān
həq	heq	homa	Avesta: həoməyə-, Pahlavi: humāy
hərb حتی	herb	ceng	Avesta: yəng-, Pahlavi: cəng
hətā حتی	heta
həyāt حیاة	heyat	cıwiyane m	Avesta: cîv-, Pahlavi: -ān
ḥəẓẓ حظ	hez kerdene m	sinayene m	Avesta sirə-
hirs حرس	hêrs (> yers)
hukm	hukım

i

Erebki	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
ilm	ilm	zanışiye m	Avesta: zān- + Pahlavi: işn + Zazaki: i
insān	insan	merdum	Pahlavi: mərtum, Avesta: merēt-
itiqād اعتقاد	itıqad	baweriye m
ixtiyār	ixtiyar	pil, kal, kokım

k

Erebki	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
kəlām	kılame m	-	-
kəyf	keyf (> çêf)	-	-
kitāb	kıtab	wendebend	Avesta: xvən- + Pahlavi: bənd-
kull	kuli	heme, pêro	Avesta: həmə-, Pahlavi: həmək

l

Erebki	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
	labelê	-	-
ləcc لج	lec
lutfen	lutfen	-	-

m

Erebki	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
xəyr	ma be xeyr di	dırûd	Pahlavi: drūt
məktəb	mekteb	wendegeh	Avesta: xvən- + Pahlavi: gāh
məlūm	malım
məmnūn	memnûn	zerriweş	Avesta: zərdəye- + Partki: wxəş
mənə	mene m
mərəqq	mereq
mərhəbā	merheba	dırûd	Pahlavi: drūt
məşhūr	meşhûr	namdar	Avesta: nāmən + dər
muhācir	mıhacır	barkerdoğ	Pahlavi: bār + kərt- + Zazaki: -oğ
miθāl	misal	nımûne	Pahlavi: nmūdən
mubārək	mıbarek (> bımbarek)	firaz, jêrn	Avesta: pəit- + Pahlavi: rōz (pêroz > piroz > firaz)

n

Erebki	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
nufūs	nıfûs

q

Erebki	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
qāl	qal kerdene
qəbūl	qebûl
qədər	qeder	bext	Avesta: bəxtə-
qət قطع	qet
qəwm	qewm
qiṣṣə قص	qıse	-	-
qiṣṣə قص	qıse kerdene m
qiṣṣə قص	qısebend	vatebend	Avesta: vāxt- + Pahlavi: bənd

r

Erebki	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
rāDi	razi
rəcā	reca
rəqqām	reqam	amar	Pahlavi: āmār, Avesta: mər-
rəsm	resım	wêne	Pahlavi: āδēnəg , Avesta: əvidəyənə-
rūH	rûh

s

Erebki	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
səbəb	seba (> semedê)
sənāt	senat, senatkar	huner, hunermend	Pahlavi: hunər, Farskiyo Kıhan: hūnərə-
səyr	seyr kerdene	nia daene
səwdā سودی	sewda m	-	-
səlām	sılam	dırûd	Pahlavi: drūt
sûq سوق	sûke m	vacar, şarıstan	Farskiyo Kıhan: vahā-çārana-, Pahlavi: vāzār Partki: şəhr + Farskiyo Kıhan: stā-

ş

Erebki	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
şərq	şerq	rocvetış	Avesta: rəoçəh
şimāl	şımal	zıme	Avesta: zimə
şoğol-	şıxuliyayene m

t

Erebki	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
tələbə	telebe	wendekar	Avesta: xvən- + kār-
təmām	temam
təqrībən	teqriben
təqwīm	teqwim	serrname	Avesta: sərəd- + nāmən
tə‘θīr	tesir	-	-
təşekkur	teşekur	sıpas	Pahlavi: spās
təyr	teyre m	mıriçıke m	Avesta: mərəğ-, Pahlavi: murğ

w

Erebki	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
wəqt	wext	zeman, dem	Avesta: zurvān, Pahlavi: dəm
wəqt + qiṣṣə قص	wextqıse
wilāyət	wılat (> welat)
wilāyet	wılayet

x

Erebki	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
xəber	xebere m	newçe m	Avesta: nəvə + Pahlavi: çə
xəlq	xelq	şar	Partki: şəhr, Avesta: xşəthr-
xəyr	xeyr
xinzīr	xınzır	-	-
xərāb	xırab	-	-
xərābə	xırabe kerdene	wêran kerdene	Pahlavi: əwērān
xərāb	xırabın	ved	Pahlavi: vəd (> Farski: bəd)

y

Erebki	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
yənī	yani

z

Erebki	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
δāten	zaten	xora	Avesta: xvət + rād-
zəwc	zeweciyayene
ziyādə	zêde
ziyārət	ziyaret (> jiar)

Çekuyê ke Ermeniki ra yenê

Ermeniki	Kok	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
çe		çınê	-	-
ծունկ çownk	Hind-Ewropakiyo verên: *gneu-	çok	zani	Avesta: zānu-
ջերմ cerm (rocvetış) çerm (rocawan)	Hind-Ewropakiyo verên: *ghwerm-	çêrmug	germıke
կաղանդ-ք kałandk (rocvetış) gałand(k’) (ł = ğ) (rocawan)	Latinki: kalender	-	-	-
գործ gorç	Hind-Ewropakiyo verên: *werg-	gure, guriyayene
կիրակի kiraki	Yunanki: κυριακή kyriakê	kırê	-	-
-oɫ		-oğ	-	-
խոզ xoz		xoz	-	-

Çekuyê ke Kurmancki ra yenê

a

Kurdki	Kok	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
armanc		armanc	amac

b

Kurdki	Kok	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
bajar	Farskiyo Kıhan: vəhā-çārənə, Pahlavi: vāzār, Soğdki: vāçərn	bacar	şarıstan	Partki: şəhr + Farskiyo Kıhan: stā-
baş		baş	rınd, hewl
başûr	Avesta: vāt-, Partki: vād + Kurdki: şûr 'sword'	başûr	veroc	Avesta: vərəh- + rəoçəh
beran	Avesta: vərşni, Pahlavi: guşn, Kurdkiyo Veroc: weren	beran	veşn	eyni
bername	Avesta: vərəh- + nāmən, Farski: bername	bername	vername	eyni
berpırsıyar	Avesta: vərəh- + pərəs-	berpırsıyar	verpersoğ	eyni
bıçûk	Avesta: kutəkə ( > Farski: kuçək)	bıçûk	qıc, qıckek	eyni
bıji	Avesta: cīv-	bıji	bıcıwi (yaşa), bıcıwiyo (yaşasın)	eyni

c

Kurdki	Kok	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
çavreş	Avesta: çeşmen	çavreş	çımsiya	Avesta: çeşmen + Sanskrit: śyāvá
çımkî	Pahlavi: çīgun (> çun) + Avesta: ke-	çımki	çunke	eyni

d

Kurdki	Kok	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
dengbêj	Avesta: vānk- + vāç, Partki: vāj	dengbêj	vengvatoğ	Avesta: vānk- + vāxt- + Zazaki: -oğ
dıbıstan		dıbıstan	wendegeh	Avesta: xvən- + Pahlavi: gāh
dıl	Farskiyo Kıhan: *drd > Pahlavi: dil	dıl	zerri	Avesta: zərdəye-
dılo!	Farskiyo Kıhan: *drd > Pahlavi: dil	dılo!	zerrê!	Avesta: zərdəye-

e

Kurdki	Kok	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
erê		erê	ya	Avesta, Farskiyo Kıhan: yā

ê

Kurdki	Kok	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
êdî		êdi	endi

f

Kurdki	Kok	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
ferheng		ferheng	vatebend	Avesta, Partki: vāxt- + Pahlavi: bend-
fırîn	Avesta: pər-, Pahlavi: pərr	fırrayene	perrayene	eyni

g

Kurdki	Kok	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
gurçık	Avesta: vərētkə-, Pahlavi: gurtək	gurçık	velık	eyni

h

Kurdki	Kok	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
heval	Pahlavi: həmbāz, Avesta: həm- (> Kurdki: hev)	heval	embaz	eyni
hêvî	Pahlavi: ummēd	hêvi	omıd	eyni
hêja	Avesta: ərəc-, Partki: ərj-	hêca	erciyaye	eyni
hîna	Pahlavi: əhənūz	hina	hewna	eyni

j

Kurdki	Kok	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
jehr	Avesta: cəthre, Pahlavi: zəhr	jehr	zehr	eyni
jî	Avesta: çə-, Pahlavi: īz, Partki: īj	ji	zi	eyni
jûji (< jûje)	Avesta: duşəkə-, Pahlavi: žūžək	jûje/cûce	dıce	eyni

k

Kurdki	Kok	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
kovar		kovare	pêseroke

m

Kurdki	Kok	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
mamoste	Erebki: mām + Pahlavi: əwəstād ( > Farski: ustād)	mamoste
mızgîn	Avesta: mīždə, Pahlavi: mizd, Kurdkiyo Veroc: mızgan	mızgine	mıjdan	eyni

n

Kurdki	Kok	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
nasname	Avesta: xşnās- + nāmən	nasname	kamiye	Avesta: kətəmə + Zazaki: i+ye
netewe		netewe
nûçe	Avesta: nəvə + Pahlavi: -çə	nûçe	newçe	eyni

p

Kurdki	Kok	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
pırtûk	Avesta: pər-, Kurdki: per + tûk	pırtûk	wendebend	Avesta: xvən- + Pahlavi: bənd

r

Kurdki	Kok	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
reş		reş	siya	Pahlavi: syā, Sanskrit: śyāvá
rewş		rewş	jêwar	Pahlavi: zhāvar
rojbaş, şevbaş	Avesta: rəoçəh-, Partki: rōj	rojbaş, şewbaş	rochewl, şewhewl	Avesta: rəoçəh-, Soğdki: rōç
rojhılat	Farskiyo Kıhan: ərəd-, Pahlavi: həl-, Soranki: hel+hat > helat	rojhelat	rocvetış
rû	Avesta: rəodə-, Pahlavi: rōd	rû	ri	eyni

s

Kurdki	Kok	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
serok	Avesta: səerəh- + Kurdki: -ok	serok	serek	Avesta: səerəh- + Zazaki: -ek

ş

Kurdki	Kok	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
şewat	Pahlavi: sōxten, Soranki: sûtan	şewat	vêşat	Partki: vxşēn-
şılî		şıliye	varan	Pahlavi: vāran, Avesta: vār-

v

Kurdki	Kok	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
bakur	Avesta: vāt-, Partki: vād + Kurdki: kur	vakur	zıme	Avesta: zimə

w

Kurdki	Kok	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
berf	Avesta: vəfrə, Pahlavi: vəfr (> Kurmancki: fr > rf)	werfe	vewre	eyni
weşandın, weşan		weşanayene, weşan

x

Kurdki	Kok	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
xwêdan	Pahlavi: xwēd-	xwêdayış	-	-

y

Kurdki	Kok	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
yan	Avesta: yət (> Farski: yāt)	yan	ya	eyni

z

Kurdki	Kok	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
zarav		zarave m
zava	Avesta: zāmātər, Sanskrit: cāmātr	zava	zama	eyni
zanıst	Avesta: zān- + Kurdki: -ıst	zanıst	zanışiye	Avesta: zān- + Pahlavi: işn + Zazaki: i
zındî	Avesta: cīv-, Farski: zēndē	zındi	cınde	eyni
zımannas	Avesta: hizwā- + xşnās-	zıwannas	zıwanzanoğ	Avesta: hizwā- + zān-
zozan		zozan	ware

Çekuyê ke Tırki ra yenê

a

Tırki	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
açık	açuq	akerde	Pahlavi: kərtən
alışveriş	alışveriş	gırewtışdayış	Avesta: grəb-, Pahlavi: grəft- + Avesta, Pahlavi: dā-
anlayışlı	anlayışlu	ipego

b

Tırki	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
başka (nımûne: başka dil)	baxşe	bin (nımûne: zıwano bin)	Partki: bid
başlamak	başle kerdene m	dest pê kerdene, sıfte kerdene	Farskiyo Kıhan: dəstə + Avesta: pəit + Pahlavi: kərtən
bayrak	beyrax	desmale m
belli	beli
boz	boz	gewr

ç

Tırki	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
çiçek	çiçeke m	vıle, vılıke m	Avesta: verd, Pahlavi: gul

d

Tırki	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
daha (nımûne: daha üksek)	daha	-êr (nımûne: berzêr)	Pahlavi: -ter
daha (nımûne: daha yok)	daha	endi (nımûne: endi çıniyo)
daha (nımûne: daha gelmedi)	daha	hewna (nımûne: hewna nêame)	Pahlavi: əhənūz
damar	damare m
deli	deli	xeğ
dengiz (> deniz)	dengiz	derya m	Pahlavi: dəryāp, Farskiyo Kıhan: drəyəh
donguz (> domuz)	donguz
düşünmek	düşünmüş kerdene
düz, düzgün	duz, duzgin

e

Tırki	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
eksik	eksik	kem	Pahlavi: kəm
en (nımûne: en güzel)	en	tewr (nımûne: tewr rındek)

g

Tırki	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
gelinlik	gelinlige m	kıncê veyvıke	Avesta: vəthwə, Pahlavi: veyōk
gemi	gemi	keşawe
genç	gênc (> cênc)	cıwan	Avesta: yuwən, Pahlavi: cuwān
gerek	gereke	gani	Partki: gəwānīg
göre	gore
gözlük	gozliq	verçımıki	Avesta: vereh + çeşmen + Zazaki: ık

h

Tırki	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
halay	halay	govende m
harcamak	harcamış kerdene	zay kerdene

i

Tırki	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
inançlı	inanclu	bawerimend
inanmak	inam kerdene	bawer kerdene
isot	isot
işte	işte

k

Tırki	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
kavramak	kav kerdene
kok	kok	rêçe
köle	kole	bende||style="border:1px solid #AAAAAA"|
kötü	koti	ved	Pahlavi: vəd (> Farski: bəd)

n

Tırki	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
neyse	neyse

o

Tırki	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
oğul	oğıl	lac
orta	orte (> werte)	miyan	Pahlavi: miyān, Avesta: məiδyā-nə, Sanskrit: mádhyə
özür dilemek (< Erebki: uδr)	ozir dilemiş kerdene

p

Tırki	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
peki	peki	êy

q

Tırki	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
kandırmak	qan kerdene	xapnayene
karıştırmak	qarış kerdene	têvdayen
karşı (nımune: savaşa karşı)	qarşi	duşt (nımune: duştê cengi de)	Avesta: duş-
katlamak	qat kerdene	nornayene
kaynatmak	qaynatmış kerdene	gırênayene
kapak	qepağ
kartal	qertel
kaynak	qeynax	çıme	Avesta: çəşmən, Farskiyo Miyanên: çəşməg
kazanç	qezenc	kewtdest
kırmak	qır kerdene	sıqten
koç	qoç	veşn	Avesta: verşni, Pahlavi: guşn

s

Tırki	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
salt	salt	sade	Pahlavi: *sâdəg
ise (nımûne: o geliyorsa)	se	eke, ke (nımûne: eke o yeno, o ke yeno)	Farkiyo Kıhan: həkər-, Pahlavi: əgər
söz	soz	qıse

ş

Tırki	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
şaş	şaş kerdene/biyene

t

Tırki	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
toplamak	top kerdene	arê kerdene

û

Tırki	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
üye	ûye	eza	Pahlavi: zād- < Avesta: zātə-
üzülmek	muğul	muğul

x

Tırki	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
hanım (< qanım)	xanıme m

y

Tırki	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
yasak	yasaq	qedex
yaşamak	yaşamış kerdene	cıwiyayene	Avesta: cīv-
yavaş	yavaş	heydi
yemiş	yımis	mêwe	Pahlavi: mēvəg, Soğdki: məğdē

Çekuyê ke zıwananê binan ra yenê

a

Zıwano ğerib	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
Yunankiyo Kıhan: alfa + beta	alfabe
	areze kerdene m
Gurciki: astami	astami

b

Zıwano ğerib	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
Erebki: bādincān, Farski: bādingān	bancan (> balcan, baldırcan)
Farski: bāzār	bazar
Erebki: bəl + Farski: ki	belki

c

Zıwano ğerib	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
Moğolki: cula	cıla

d

Zıwano ğerib	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
Erebki: dəwət	dawet
Erebki: dəwət	dawetiya

e

Zıwano ğerib	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
Farskiyo Kıhan: ərmeniə	ermeni

g

Zıwano ğerib	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
Fransızki: groupe	grub	kom

p

Zıwano ğerib	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
Fransızki programme	program	vername	Avesta: vər- + Pahlavi: nāməg, Farski/Kurdki: bername
Latinki: proyektum > Fransızki procet	proce

q

Zıwano ğerib	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
	qandê
	qeşmer
Aramiki: qəy	qey	çıra (neden), çırê (niye)	Avesta: çīt + rād- (> Zazaki: rê)
Fransızki: gazette	qezeta	rocname	Avesta: rəōç + Pahlavi: nāməg
Sırpki: kral	qral

s

Zıwano ğerib	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
Erebki: silə	sılayiye

ş

Zıwano ğerib	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
Bulgarki: şapka	şapqa

t

Zıwano ğerib	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
Erebki, Farski: tənbūr	tembur

x

Zıwano ğerib	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
Farski: xəstə + xānə	xestexane	nêweşkeye	Avesta: ne- + Partki: wxəş + Avesta: kətə-

z

Zıwano ğerib	Zazaki	Zazakiyo oricinal	Kok
Aramiki: zəhf	zaf

Çekuyê tekniki

Aşmi

1. Çele
2. Şıbat
3. Adar
4. Nisane
5. Gulane
6. Hezirane
7. Temuze
8. Tebaxe
9. Keşkelun
10. Tişrino Verên
11. Tişrino Peyên
12. Kanun

Heti

Namey mıntıqan

a

varyantê çekuyan	çekuya standarde	eslê çekuyan	netice
Anatoliye, Anadoliye	Anatoliye	Yunankiyo Kıhan: Ανατολία anatolía	Şablon:Done
Arcantin, Arjantin	Arcantin	Latinki: argentum	Şablon:Done

Çıme

• Umut Akkoç